. X. Schotta magiam. De Schalesa, Wolfa etc. INFORMACJA GEOMETRYCZNA. O miarach.
Geometria jest nauka miernicza. Do której należy 1mo. Rysować i prowadzić linie czyli to proste, krzyżowe, równo odległe proporcjonalne, czyli cyrklaste. 2do. Rysować i wyznaczać figury płaskie: jako to trianguły, kwadraty, wielościenne płaszczyzny, cyrkuły, Elipsy, parabole, owaty, węzownice etc. 3tio. Przemienić jednę figurę w drugą według proporcyj ich płaszczyżny. 4to. Wydzielać na różne części też płaskie figury. 5to. Wymierzać wszelkie odległości, wysokości, głębokości, i grunta, choć niedostępne. Do czego zinwentowane od Geometrów różne instrumenta.
. X. Schotta magiam. De Schalesa, Wolffa etc. JNFORMACYA GEOMETRYCZNA. O miarach.
Geometria iest náuka miernicza. Do ktorey należy 1mo. Rysowáć y prowadzić linie czyli to proste, krzyżowe, rowno odległe proporcyonalne, czyli cyrkláste. 2do. Rysować y wyznaczać figury płáskie: iáko to tryanguły, kwadraty, wielościenne płászczyzny, cyrkuły, Ellipsy, parabole, owaty, węzownice etc. 3tio. Przemienić iednę figurę w drugą według proporcyi ich płászczyżny. 4to. Wydzielać ná rożne części też płáskie figury. 5to. Wymierzać wszelkie odległości, wysokości, głębokości, y grunta, choć niedostępne. Do czego zinwentowane od Geometrow rożne instrumenta.
Skrót tekstu: BystrzInfRóżn
Strona: Y4v
Tytuł:
Informacja różnych ciekawych kwestii
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
ekonomia, fizyka, matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. Tymże sposobem podzielisz figurę wielościenną doskonałą, na wiele zechcesz części lubo równych, lubo proporcjonalnych. Nauka XXVII. Wszelkich figur proporcją, prostymiej liniami pokazać: to jest: Daną linią prostą tak rozdzielić, aby jej rościnki, były proporcjonalne danym figurom. Przemień figury dane, trianguły, kwadraty, czworoboki, i insze wielościenne, na kwadraty krzyżokątne, jednejże wysokości według Nauki 81. Zabawy 5. Potym daną linią prostą tak podziel według Nauki 77. Zabawy 2. jako kwadraty równowysokie dzielą spolną bazę. Gdyż takowym podziałem, rościnki linii danej, tęż będą miały proporcją, którą bazy kwadratów równych danym figurom, według Własności 97. Zabawy 6
. Tymże sposobem podźielisz figurę wielośćienną doskonáłą, ná wiele zechcesz częśći lubo rownych, lubo proporcyonálnych. NAVKA XXVII. Wszelkich figur proporcyą, prostymiey liniiámi pokazáć: to iest: Dáną liniią prostą ták rozdźielić, áby iey rośćinki, byly proporcyonálne dánym figurom. Przemień figury dáne, tryánguły, kwádraty, czworoboki, y insze wielośćienne, ná kwádraty krzyżokątne, iedneyże wysokośći według Náuki 81. Zabáwy 5. Potym dáną liniią prostą ták podźiel według Náuki 77. Zábáwy 2. iáko kwádraty rownowysokie dżielą spolną bázę. Gdyż tákowym podżiałem, rośćinki linii dáney, tęż będą miáły proporcyą, ktorą bázy kwádratow rownych dánym figurom, według Własnośći 97. Zábáwy 6
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 141
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
Czworościenna; które zaś figury więcej niż cztery ściany zawierają, zowią się wielościenne. Definitio 20, 21, 22, primi Euclidys. 45. Figury Trojścienne własne nazwisko mają Trianguły: Czworościenne, nazywają się kwadraty, Czworoboki, etc. jako w definicyj 49. 50. 51. 52. i 53. przeczytasz. Wielościenne zasię, od liczby angułów biorą swoje imiona: O piąciu Angułach Pentagony, albo Piąciokąty: O sześciu angułach, Heksanguły, albo sześciokąty: O siedmi angułach; Heptagony, albo siedmiokąty: O ośmi kątach, Oktanguły, albo Ośmiokąty; i tak dalej. 46. Trianguł względem ścian; jeżeli ma trzy ściany równe;
Czworośćienna; ktore záś figury więcey niż cztery śćiány záwieráią, zowią się wielośćienne. Definitio 20, 21, 22, primi Euclidis. 45. Figury Troyśćienne własne názwisko máią Tryánguły: Czworośćienne, názywáią się kwádraty, Czworoboki, etc. iáko w definicyi 49. 50. 51. 52. y 53. przeczytasz. Wielośćienne záśię, od liczby ángułow biorą swoie imioná: O piąćiu Angułách Pentagony, álbo Piąćiokąty: O sześćiu ángułách, Hexánguły, álbo sześćiokąty: O śiedmi ángułách; Heptágony, álbo śiedmiokąty: O ośmi kątách, Oktánguły, álbo Ośmiokąty; y ták dáley. 46. Tryánguł względem śćian; ieżeli ma trzy śćiány rowne;
Skrót tekstu: SolGeom_I
Strona: 16
Tytuł:
Geometra polski cz. 1
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1683
Data wydania (nie wcześniej niż):
1683
Data wydania (nie później niż):
1683
między punktami linie proste ET, TV, VL, LC, będziesz miał Pięciokąt ETULC doskonały: To jest: równościenny, i równokątny; postawiony na danej linii EC. Jako dowodży Clauius y Tacquet, Scholio propos: XI. quarti Eucidis.
PRZESTROGA. PRzed Sześciokątem i dalszymi Wielościennymi figurami następuje Cyrkuł; dlatego, że Wielościenne figury nałatwiej zniego wydzielać, począwszy od Triangułu. Nauka XVII. Cyrkuł mały, i wielki zatoczyć. CYrkuły mniejszego półdiametru niż piądź jedna, zwyczajnymi cyrklami snadno zatoczysz, nożkę jednę cyrkla otwartego postawiwszy na punkcie obranym, a drugą według potrzeby otwartą, wkoło niego otoczywszy. W Większych ta trudność zachodży, że cyrkiel zwyczajny
między punktámi liniie proste ET, TV, VL, LC, będżiesz miał Piąćiokąt ETVLC doskonáły: To iest: rownośćienny, y rownokątny; postáwiony ná dáney linii EC. Iáko dowodżi Clauius y Tacquet, Scholio propos: XI. quarti Eucidis.
PRZESTROGA. PRzed Sześćiokątem y dalszymi Wielośćiennymi figurámi nástępuie Cyrkuł; dlatego, że Wielośćienne figury nałatwiey zniego wydźieláć, począwszy od Tryángułu. NAVKA XVII. Cyrkuł máły, y wielki zátoczyć. CYrkuły mnieyszego połdyámetru niż piądź iedná, zwyczáynymi cyrklámi snádno zátoczysz, nożkę iednę cyrklá otwártego postáwiwszy ná punkćie obránym, á drugą według potrzeby otwártą, wkoło niego otoczywszy. W Większych tá trudność záchodżi, że cyrkiel zwyczáyny
Skrót tekstu: SolGeom_I
Strona: 114
Tytuł:
Geometra polski cz. 1
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1683
Data wydania (nie wcześniej niż):
1683
Data wydania (nie później niż):
1683
Potym nie mieniąc otwarcia cyrkla, gdy przejdziesz ośm razy po cyrkule CDGH; będziesz miał punktów ośm T, C, E, D, F, G, L, H. które gdy złączysz liniami prostymi, HT, TC, CE, ED, etc. wystawisz ośmiokąt HTCEDFGL. W tenże sposób wszelkie insze wielościenne doskonałe figury sformujesz. Pią- ciokąt, na pięć części dzieląc kwadrans CH: Sześciokąt, na sześć: Siedmiokąt, na siedm: Dziesięciokąt, na dziesięć etc. Clauius sub 16. quarti Euclidis. Jeżeli Figury Wielościennej będzie dany Diameter (HD:) Połowicą HP, danego Diametru HD, zrysowawszy cyrkuł HCDG, wydziel na
Potym nie mieniąc otwárćia cyrklá, gdy przeydżiesz ośm rázy po cyrkule CDGH; będżiesz miał punktow ośm T, C, E, D, F, G, L, H. ktore gdy złączysz liniiámi prostymi, HT, TC, CE, ED, etc. wystáwisz ośmiokąt HTCEDFGL. W tenże sposob wszelkie insze wielośćienne doskonáłe figury zformuiesz. Pią- ćiokąt, ná pięć częśći dżieląc kwádráns CH: Sześćiokąt, ná sześć: Siedmiokąt, ná śiedm: Dżieśięćiokąt, ná dżieśięć etc. Clauius sub 16. quarti Euclidis. Ieżeli Figury Wielośćienney będźie dány Dyámeter (HD:) Połowicą HP, dánego Dyámetru HD, zrysowawszy cyrkuł HCDG, wydźiel ná
Skrót tekstu: SolGeom_I
Strona: 118
Tytuł:
Geometra polski cz. 1
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1683
Data wydania (nie wcześniej niż):
1683
Data wydania (nie później niż):
1683
pomyka po Tablicy. GEOMETRY ZABAWA V. Około przemieniania Figur jednej w drugą.
Wszelkiej Kondycyj ludziom, osobliwie Architektom, Indzienierom i Rzemieślnikom, dziwnie należyta. Ta ZABAWA V. dzieli się na części 6. Część: Równe linie przemienia na cyrkliste: i Cyrkliste, na Równe. Trianguły w Kwadraty: i w insze Wielościenne Figury prostościenne, także i w Cyrkuł, w Elipsę etc: odmienia. Kwadraty tak dskonałe, jako nie doskonałe, na Trianguły i na insze figury przemienia. Uczy przemienienia figur Wielościennych. Cyrkułów. Elipsy, Parabole, Owaty, i Wężownice. CZĘSC I.
O przemienianiu linij prostych wCyrkliste: i Cyrklistych w proste
pomyka po Tablicy. GEOMETRY ZABAWA V. Około przemieniánia Figur iedney w drugą.
Wszelkiey Kondycyi ludźiom, osobliwie Architektom, Indźienierom y Rzemieślnikom, dźiwnie należyta. Tá ZABAWA V. dźieli się ná częśći 6. Część: Rowne liniie przemięnia ná cyrkliste: y Cyrkliste, ná Rowne. Tryánguły w Kwádraty: y w insze Wielośćienne Figury prostośćienne, tákże y w Cyrkuł, w Ellipsę etc: odmięnia. Kwádraty ták dskonáłe, iáko nie doskonáłe, ná Tryánguły y ná insze figury przemięnia. Vczy przemięnięnia figur Wielośćiennych. Cyrkułow. Ellipsy, Párábole, Owáty, y Wężownicé. CZĘSC I.
O przemięniániu liniy prostych wCyrkliste: y Cyrklistych w proste
Skrót tekstu: SolGeom_I
Strona: 161
Tytuł:
Geometra polski cz. 1
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1683
Data wydania (nie wcześniej niż):
1683
Data wydania (nie później niż):
1683
z Skali objętą cyrklem przestawisz na kartę, będziesz miał linią prostą, równą Obwodowi cyrkułu danego. Zaczym cyrkuł przemieniony na linią prostą; daleko doskonalej, aniżeli z Nauki 3. tej Zabawy. Zabawa V. Część II. ZABAWY V. Część II. O przemienianiu Triangułów w Trianguły, w Kwadraty, i winsze Wielościenne Figury. Także w Cyrkuł, w Elipsę, etc.
Nauka XXVII. Dwa Trianguły podobne (W, M,) przemienić na jeden równy (H.)
Dwóch triangułów podobnych W, M, złoż ściany podobne CB, BD, do węgłu krzyżowego, i końce C, D, złącz prostą CD.
z Skáli obiętą cyrklem przestáwisz ná kártę, będżiesz miał liniią prostą, rowną Obwodowi cyrkułu dánego. Záczym cyrkuł przemięniony ná liniią prostą; dáleko doskonáley, ániżeli z Náuki 3. tey Zábáwy. Zábáwá V. Część II. ZABAWY V. CZESC II. O przemięniániu Tryángułow w Tryánguły, w Kwádraty, y winsze Wielośćienne Figury. Tákże w Cyrkuł, w Ellipsę, etc.
NAVKA XXVII. Dwá Tryánguły podobne (Ẃ, M,) przemięnić ná ieden rowny (H.)
DWuch tryángułow podobnych W, M, złoż śćiány podobne CB, BD, do węgłu krzyżowego, y końce C, D, złącz prostą CD.
Skrót tekstu: SolGeom_I
Strona: 180
Tytuł:
Geometra polski cz. 1
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1683
Data wydania (nie wcześniej niż):
1683
Data wydania (nie później niż):
1683
, jest równy piąciokątowi CBFED. Co się miało demonstrować.
Nauka LXXX. Wszelką figurę Wielościenną przemienić na kwadrat. POdziel figurę Wielościenną na Trianguły: i uczyń im równy trianguł według Nauki 32. tej Zabawy. Gdy ten przemienisz na kwadrat, według Nauki 35. tej Zabawy: bbędziesz miał kwadrat równy figurze Wielościennej. Figury Wielościenne doskonałe, jako Pięciokąt, Sześciokąt, jedmiokąt, Ośmiokąt etc. jeszcze łatwiej na równy kwadrat podłużny przemienisz: Połobwodu ich biorąc za jednę ścianę kwadratu: a za drugą, biorąc krzyżową ze śrzodka ściany jednej, do centrum spuszczoną.
Nauka LXXXI. Wszelkiej figurze z prostych linij złożonej (M,) postawić równy kwadrat podłużny
, iest rowny piąćiokątowi CBFED. Co się miáło demonstrowáć.
NAVKA LXXX. Wszelką figurę Wielośćienną przemięnić ná kwádrat. POdżiel figurę Wielośćienną ná Tryánguły: y vczyń im rowny tryánguł według Náuki 32. tey Zábáwy. Gdy ten przemienisz ná kwádrat, według Náuki 35. tey Zábáwy: bbędżiesz miał kwádrat rowny figurze Wielośćienney. Figury Wielośćienne doskonáłe, iáko Piąćiokąt, Sześćiokąt, iedmiokąt, Ośmiokąt etc. ieszcze łátwiey ná rowny kwádrat podłużny przemięnisz: Połobwodu ich biorąc zá iednę śćiánę kwádratu: á zá drugą, biorąc krzyżową ze śrzodká śćiány iedney, do centrum spuszczoną.
NAVKA LXXXI. Wszelkiey figurze z prostych liniy złożoney (M,) postáwić rowny kwádrat podłużny
Skrót tekstu: SolGeom_I
Strona: 202
Tytuł:
Geometra polski cz. 1
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1683
Data wydania (nie wcześniej niż):
1683
Data wydania (nie później niż):
1683
6. Nauka CXVIII. Elipsę przemięcić w Trianguł, w kwadrat, albo w inszą figurę Wielościenną. Znalazłszy Elipsie, równy cyrkuł, według Nauki 117. tej Zabawy, przemień go wtrianguł według Nauki 95 tejże Zabawy Będzie równy Elipsie. Kwadrat także stanie równy Elipsie: gdy przerzeczony Trianguł, odmienisz na kwadrat. Wielościenne zaś figury równe temu kwadratowi, będą równe Elipsie. Nauka CXIX. Parabolę (FEC,) przemienić wTrianguł, w Kwadrat, albo winsza figurę Wielościenną: Nakoniec i w Cyrkuł. Około przemię: Elipsy, i Parabole.
WParaboli FEC, zrysuj trianguł FEC, mający samej paraboli równą bazę FC
6. NAVKA CXVIII. Ellipsę przemięcić w Tryánguł, w kwádrat, álbo w inszą figurę Wielośćienną. ZNálaższy Ellipśie, rowny cyrkuł, według Náuki 117. tey Zábáwy, przemień go wtryánguł według Nauki 95 teyże Zábáwy Będżie rowny Ellipśie. Kwádrat tákże stánie rowny Ellipśie: gdy przerzeczony Tryánguł, odmięnisz ná kwádrat. Wielośćienne záś figury rowne temu kwádratowi, będą rowne Ellipśie. NAVKA CXIX. Párábolę (FEC,) przemięnić wTryánguł, w Kwádrat, álbo winsza figurę Wielośćienną: Nákoniec y w Cyrkuł. Około przemię: Ellipsy, y Párábole.
WPáráboli FEC, zrysuy tryánguł FEC, máiący sámey páráboli rowną bázę FC
Skrót tekstu: SolGeom_I
Strona: 218
Tytuł:
Geometra polski cz. 1
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1683
Data wydania (nie wcześniej niż):
1683
Data wydania (nie później niż):
1683
