jednakich jest skutków. Ale nigdziej przedniejszy/ jako z Afryki a z Egiptu pochodzi.
Sok tego ziela od Fałszerzów bywa Fałszowany woskiem/ takeż Armoniakiem. Ale ten fałsz snadnie rozeznać może/ Sok włożywszy w wodę/ jeśliże się snadnie da rościerać miedzy palcy/ a wodę farbuje biało/ jest prawdziwy. Przyrodzenie.
SOk Wielosiłu rozgrzewa/ w trzecim stopniu wysusza/ we wtórym odmiękcza/ otwiera/ rozprawuje/ sciencza/ wyciąga/ trawi Skora na korzeniu Wielosiłu też wysusza i rozgrzewa/ ale nie tak potężnie jako Sok. Ma przytym niejakową moc wycierania/ a wilgotności grubych wywodzenia. Owoc też jest rozgrzewający. Moc i Skutki.
Zimnice/ które
iednakich iest skutkow. Ale nigdźiey przednieyszy/ iáko z Afryki á z Egiptu pochodźi.
Sok tego źiela od Fałszerzow bywa Fałszowány woskiem/ takeż Armoniakiem. Ale ten fałsz snádnie rozeznáć może/ Sok włożywszy w wodę/ iesliże sie snádnie da rośćieráć miedzy pálcy/ á wodę fárbuie biało/ iest prawdźiwy. Przyrodzenie.
SOk Wielośiłu rozgrzewa/ w trzećim stopniu wysusza/ we wtorym odmiękcza/ otwiera/ rospráwuie/ zćiencża/ wyćiąga/ trawi Skorá na korzeniu Wielośiłu też wysusza y rozgrzewa/ ále nie ták potężnie iáko Sok. Ma przytym nieiákową moc wyćieránia/ á wilgotności grubych wywodzenia. Owoc też iest rozgrzewáiący. Moc y Skutki.
Zimnice/ ktore
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 227
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ takeż Armoniakiem. Ale ten fałsz snadnie rozeznać może/ Sok włożywszy w wodę/ jeśliże się snadnie da rościerać miedzy palcy/ a wodę farbuje biało/ jest prawdziwy. Przyrodzenie.
SOk Wielosiłu rozgrzewa/ w trzecim stopniu wysusza/ we wtórym odmiękcza/ otwiera/ rozprawuje/ sciencza/ wyciąga/ trawi Skora na korzeniu Wielosiłu też wysusza i rozgrzewa/ ale nie tak potężnie jako Sok. Ma przytym niejakową moc wycierania/ a wilgotności grubych wywodzenia. Owoc też jest rozgrzewający. Moc i Skutki.
Zimnice/ które pewnych czasów przychodzą/ odpędza i leczy/ Sok Wielosiłu z wodą pijąc. (Diosc.) Kaduku.
Padającej chorobie wielkim jest
/ takeż Armoniakiem. Ale ten fałsz snádnie rozeznáć może/ Sok włożywszy w wodę/ iesliże sie snádnie da rośćieráć miedzy pálcy/ á wodę fárbuie biało/ iest prawdźiwy. Przyrodzenie.
SOk Wielośiłu rozgrzewa/ w trzećim stopniu wysusza/ we wtorym odmiękcza/ otwiera/ rospráwuie/ zćiencża/ wyćiąga/ trawi Skorá na korzeniu Wielośiłu też wysusza y rozgrzewa/ ále nie ták potężnie iáko Sok. Ma przytym nieiákową moc wyćieránia/ á wilgotności grubych wywodzenia. Owoc też iest rozgrzewáiący. Moc y Skutki.
Zimnice/ ktore pewnych czásow przychodzą/ odpądza y leczy/ Sok Wielośiłu z wodą piiąc. (Diosc.) Káduku.
Pádáiącey chorobie wielkim iest
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 227
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
odmiękcza/ otwiera/ rozprawuje/ sciencza/ wyciąga/ trawi Skora na korzeniu Wielosiłu też wysusza i rozgrzewa/ ale nie tak potężnie jako Sok. Ma przytym niejakową moc wycierania/ a wilgotności grubych wywodzenia. Owoc też jest rozgrzewający. Moc i Skutki.
Zimnice/ które pewnych czasów przychodzą/ odpędza i leczy/ Sok Wielosiłu z wodą pijąc. (Diosc.) Kaduku.
Padającej chorobie wielkim jest ratunkiem: wziąwszy ze trzy łoty korzenia Wielosiłu Herkulesowego/ z ćwiercią łota Syrzyska morskiego Cielęcia/ miąłko utłuc/ a po kwincie z tego pić dawać z winem/ albo z Sokiem Piwoniowym albo z wodką jakokolwiek przynależącą. Dychawicj.
Dychawicy/ i Kaszlu
odmiękcza/ otwiera/ rospráwuie/ zćiencża/ wyćiąga/ trawi Skorá na korzeniu Wielośiłu też wysusza y rozgrzewa/ ále nie ták potężnie iáko Sok. Ma przytym nieiákową moc wyćieránia/ á wilgotności grubych wywodzenia. Owoc też iest rozgrzewáiący. Moc y Skutki.
Zimnice/ ktore pewnych czásow przychodzą/ odpądza y leczy/ Sok Wielośiłu z wodą piiąc. (Diosc.) Káduku.
Pádáiącey chorobie wielkim iest rátunkiem: wźiąwszy ze trzy łoty korzeniá Wielośiłu Herkulesowego/ z czwierćią łotá Syrzyská morskiego Cielęćiá/ miąłko vtłuc/ á po kwinćie z tego pić dawać z winem/ álbo z Sokiem Piwoniowym álbo z wodką iákokolwiek przynależącą. Dicháwicj.
Dycháwicy/ y Kászlu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 227
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
tak potężnie jako Sok. Ma przytym niejakową moc wycierania/ a wilgotności grubych wywodzenia. Owoc też jest rozgrzewający. Moc i Skutki.
Zimnice/ które pewnych czasów przychodzą/ odpędza i leczy/ Sok Wielosiłu z wodą pijąc. (Diosc.) Kaduku.
Padającej chorobie wielkim jest ratunkiem: wziąwszy ze trzy łoty korzenia Wielosiłu Herkulesowego/ z ćwiercią łota Syrzyska morskiego Cielęcia/ miąłko utłuc/ a po kwincie z tego pić dawać z winem/ albo z Sokiem Piwoniowym albo z wodką jakokolwiek przynależącą. Dychawicj.
Dychawicy/ i Kaszlu.
Kaszlu jest lekarstwem/ pijąc go ćwierć łota/ miałko utłuczonego korzenia z Muszkatełą/ albo z inym winem słodkim.
ták potężnie iáko Sok. Ma przytym nieiákową moc wyćieránia/ á wilgotności grubych wywodzenia. Owoc też iest rozgrzewáiący. Moc y Skutki.
Zimnice/ ktore pewnych czásow przychodzą/ odpądza y leczy/ Sok Wielośiłu z wodą piiąc. (Diosc.) Káduku.
Pádáiącey chorobie wielkim iest rátunkiem: wźiąwszy ze trzy łoty korzeniá Wielośiłu Herkulesowego/ z czwierćią łotá Syrzyská morskiego Cielęćiá/ miąłko vtłuc/ á po kwinćie z tego pić dawać z winem/ álbo z Sokiem Piwoniowym álbo z wodką iákokolwiek przynależącą. Dicháwicj.
Dycháwicy/ y Kászlu.
Kászlu iest lekárstwem/ piiąc g^o^ czwierć łotá/ miáłko vtłuczoneg^o^ korzeniá z Muszkatełą/ álbo z inym winem słodkim.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 227
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
jest ratunkiem/ pijąc go w winie warzony. Bdłami strutym.
Bdłami jadowitymi strutym/ ćwierć łota korzenia tego ziela/ z winem białym dać pić/ dobrze Jakimkolwiek sposobem korzenia tego używając/ bądź w trunku/ albo w jadle/ puchlinę wodnistą z ciała wywodzi. Księgi Pierwsze. Puchlinie Item.
Też skorki z korzenia tego Wielosiłu/ w soku Bzowym moczone przez noc/ cukru przydawszy /są użytecznym trunkiem/ przeciwko Puchlinie wodnej. Zimnicy.
Tenże trunek tak przyprawony/ zimnice leczy. Kaszlu.
Kaszel ustanawia/ warzony z miodem/ a po trunku rano/ ze cztyry godziny przez obiadem/ także na noc/ kładąc się/ ciepło pijać.
iest rátunkiem/ piiąc go w winie wárzony. Bdłámi strutym.
Bdłámi iádowitymi strutym/ czwierć łotá korzeniá tego źiela/ z winem białym dáć pić/ dobrze Iákimkolwiek sposobem korzeniá tego vżywáiąc/ bądź w trunku/ álbo w iádle/ puchlinę wodnistą z ćiáłá wywodźi. Kśięgi Pierwsze. Puchlinie Item.
Też skorki z korzeniá tego Wielośiłu/ w soku Bzowym moczone przez noc/ cukru przydawszy /są vżjtecznym trunkiem/ przećiwko Puchlinie wodney. Zimnicy.
Tenże trunek ták przypráwony/ źimnice leczy. Kászlu.
Kászel vstánawia/ wárzony z miodem/ á po trunku ráno/ ze cztjry godziny przez obiádem/ tákże ná noc/ kłádąc sie/ ćiepło piiáć.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 228
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
z Kminem kramnym po dwu łotów obojga wziąwszy/ do tego Soli kopanej łot. To wszystko co namielej utłuc/ i z piętnaścią łotów miodu odszymowanego zaczynić/ że będzie Konfekt/ którego na raz brać/ jako mały Kasztan/ albo dobry Laskowy orzech/ bądź z wodą ciepłą/ bądź z winem. Item.
Wziąć korzenia Wielosiłu dwa łoty/ Mirry/ Żywice/ Serapinu/ korzenia Barszczu wodnego/ albo Niedźwiedziego paznogcia/ Sphondilium Łacinnicy zowią/ Soku Gałbanowego/ Pieprzu/ korzenia Zębnego ziela/ Szafranu/ każdego po ćwierci łota. To wszystko co namielej utłuc/ i przesiać/ a z jednaścią łotów miodu odszymowanego zaczynić. Tego Konfektu na raz brać/
z Kminem kramnym po dwu łotow oboygá wźiąwszy/ do tego Soli kopáney łot. To wszystko co namieley vtłuc/ y z piętnaśćią łotow miodu odszymowánego záczynić/ że będźie Konfekt/ ktorego ná raz bráć/ iáko máły Kásztan/ álbo dobry Laskowy orzech/ bądź z wodą ćiepłą/ bądź z winem. Item.
Wźiąć korzeniá Wielośiłu dwá łoty/ Mirrhy/ Zywice/ Serápinu/ korzeniá Barsczu wodnego/ álbo Niedźwiedziego páznogćiá/ Sphondilium Láćinnicy zowią/ Soku Gałbanowego/ Pieprzu/ korzeniá Zębnego źiela/ Száfránu/ káżdego po czwierci łotá. To wszystko co namielej vtłuc/ y prześiać/ á z iednaśćią łotow miodu odszymowánego záczynić. Tego Konfektu ná raz bráć/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 228
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
te Piguły/ które mu będą barzo sposobne: Wziąć tego soku/ Ruty ogródnej/ Serapinu/ Żywice/ Bobrowych strojów/ Pieprzu/ Soku z Lubczyku/ albo Ekstraktu jego/ to jest: istności z niego wyciągnionej/ Mirry/ po ćwierci łota. To wszystko co namielej utłuc/ co się da tłuc/ a Sok Wielosiłu/ i Lubczykowy w winie rozpuścić/ a z sokiem kwiecia białej Bukwice/ którą pirwiasnką/ i kluczami Piotra świętego zowią/ zaczynić/ z tego Piguł natoczyć: z których przez trzeci dzień po kwincie używać/ zaraz po północy/ popijając ich trunkiem miodu dobrego. Item. Piguły Paraliżem naruszon: Kaduku.
Padającej niemocy jest
te Piguły/ ktore mu będą bárzo sposobne: Wźiąć tego soku/ Ruty ogrodney/ Serápinu/ Zywice/ Bobrowych stroiow/ Pieprzu/ Soku z Lubsczyku/ álbo Extráktu ieg^o^/ to iest: istnośći z niego wyćiągnioney/ Mirrhy/ po czwierći łotá. To wszystko co namieley vtłuc/ co sie da tłuc/ á Sok Wielośiłu/ y Lubsczykowy w winie rozpuśćić/ á z sokiem kwiećia białey Bukwice/ ktorą pirwiasnką/ y kluczámi Piotrá świętego zowią/ záczynić/ z tego Piguł nátoczyć: z ktorych przez trzeći dźień po kwinćie vżywáć/ záraz po połnocy/ popiiáiąc ich trunkiem miodu dobrego. Item. Piguły Páráliżem náruszon: Káduku.
Padáiącej niemocy iest
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 229
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
w Pigułach/ abo w Klisterach/ abo z jakimkolwiek lekarstwem przez usta używany/ temuż jest osobliwym ratunkiem. Lędźwiom bolejącym z kamień:
Boleści w Lędźwiach od kamienia wzbudzone/ toż plastowanie i klisterowanie uspokaja. Ukąszenie od węża/ i od wszelakich jadowitych bestii.
Ukąszonym od węża/ którego Aspidem zowią/ tenże Sok wielosiłu z małymi Rozynkami utłuczony/ i na ranę przykładany/ jest lekarstwem. Także
Przeciwko wszelakich bestii jadowitych kąszeniu/ rany plastrując. Od psa wściekłęgo obrażonym:
Od wściekłego psa obrażonym/ jest ratunkiem wielkim/ abowiem jad wszystek z rany wyciąga: wziąwszy Oponaku/ Gałbanu/ po sześć łotów/ Smoły dwa łoty/ Octu ostrego winnego
w Pigułách/ ábo w Klisterách/ ábo z iákimkolwiek lekárstwem przez vstá vżywány/ temuż iest osobliwym rátunkiem. Lędźwiom boleiącjm z kámien:
Boleśći w Lędźwiách od kámieniá wzbudzone/ toż plastowánie y klisterowánie vspokaia. Vkąszenie od wężá/ y od wszelákich iádowitych bestyy.
Vkąszonym od wężá/ ktorego Aspidem zowią/ tenże Sok wielośiłu z máłymi Rozynkámi vtłuczony/ y ná ránę przykłádány/ iest lekárstwem. Tákże
Przećiwko wszelákich bestiy iádowitych kąszeniu/ rány plastruiąc. Od psá wśćiekłęgo obráżonym:
Od wśćiekłego psá obráżonym/ iest rátunkiem wielkim/ ábowiem iad wszystek z rány wyćiąga: wźiąwszy Oponaku/ Gáłbanu/ po sześć łotow/ Smoły dwá łoty/ Octu ostrego winnego
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 230
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
miejsce przywodzi/ dym z ognia z Soku tego/ albo i z Gałbanu w garło puszczając. Łożysku.
Łożysko pozostałe po porodzeniu wywodzi/ dym także z ognia węglistego w otwór łona lejkiem puszczając/ z Soku tego/ z Gałbanu a z Bobrowych strojów/ zarówno każdego wziąwszy. Item.
Toż czopek/ z korzenia Wielosiłu ustrugawszj/ a w otwór łona wprawiony/ czyni Pacierzom w grzbiecie bolącym.
Pacierze w grzbiecie gdyby bolały: wziąć tego Wielosiłu Soku/ oleju Bobkowego/ albo Olejku z ziarnek z Kleszczowiny (Ricium zowią Łacinnicy) albo w niedostatku tego/ Oleju Rucianego: i z tego mazanie Pacierzom uczynić/ rano i w wieczor je nacierać
mieysce przywodzi/ dym z ogniá z Soku tego/ álbo y z Gáłbanu w gárło pusczáiąc. Lożysku.
Lożysko pozostáłe po porodzeniu wywodźi/ dym tákże z ogniá węglistego w otwor łoná liykiem pusczáiąc/ z Soku tego/ z Gáłbanu á z Bobrowych stroiow/ zárowno káżdego wźiąwszy. Item.
Toż czopek/ z korzeniá Wielośiłu vstrugawszj/ á w otwor łoná wpráwiony/ czyni Paćierzom w grzbiećie bolącym.
Paćierze w grzbiećie gdyby boláły: wźiąć tego Wielośiłu Soku/ oleiu Bobkowego/ álbo Oleyku z źiarnek z Kleszczowiny (Ricium zowią Láćinnicy) álbo w niedostátku tego/ Oleiu Rućiánego: y z tego mázánie Páćierzom vczynić/ ráno y w wieczor ie náćieráć
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 230
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
porodzeniu wywodzi/ dym także z ognia węglistego w otwór łona lejkiem puszczając/ z Soku tego/ z Gałbanu a z Bobrowych strojów/ zarówno każdego wziąwszy. Item.
Toż czopek/ z korzenia Wielosiłu ustrugawszj/ a w otwór łona wprawiony/ czyni Pacierzom w grzbiecie bolącym.
Pacierze w grzbiecie gdyby bolały: wziąć tego Wielosiłu Soku/ oleju Bobkowego/ albo Olejku z ziarnek z Kleszczowiny (Ricium zowią Łacinnicy) albo w niedostatku tego/ Oleju Rucianego: i z tego mazanie Pacierzom uczynić/ rano i w wieczor je nacierać. Scjatyce.
Scjatyce/ i niezmiernym boleściom w biodrach/ prędkim/ i doświadczonym jest lekarstwem: wziąwszy Soku z tego Wielosiłu
porodzeniu wywodźi/ dym tákże z ogniá węglistego w otwor łoná liykiem pusczáiąc/ z Soku tego/ z Gáłbanu á z Bobrowych stroiow/ zárowno káżdego wźiąwszy. Item.
Toż czopek/ z korzeniá Wielośiłu vstrugawszj/ á w otwor łoná wpráwiony/ czyni Paćierzom w grzbiećie bolącym.
Paćierze w grzbiećie gdyby boláły: wźiąć tego Wielośiłu Soku/ oleiu Bobkowego/ álbo Oleyku z źiarnek z Kleszczowiny (Ricium zowią Láćinnicy) álbo w niedostátku tego/ Oleiu Rućiánego: y z tego mázánie Páćierzom vczynić/ ráno y w wieczor ie náćieráć. Scjátyce.
Scyátyce/ y niezmiernym boleśćiom w biodrách/ prędkim/ y doświádczonym iest lekárstwem: wźiąwszy Soku z tego Wielośiłu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 230
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
