onych/ którzy najadszy się do wanien wstępują/ ci najbarziej wątrobie szkodzą: albowiem one potrawy z żołądka surowe i nic nie strawione/ w ten czas bywają porywane do watroby/ i tak zatykają nie tylko samę wątrobę/ ale też i one żyły które są na drodze do niej: i potym po wszystkim ciele złych wilgości i grubych się namnoży/ skąd na ostatek wiele chorób się narodzi. Owi zaś co w wannie siedząc bankietują/ dwojakiem sposobem ogień przyrodzony w sobie albo w żołądku gubią: bo woda ona ciepła zewnątrz tu na skorę i na wierzch/ jako wilgotności tak pospołu z wilgotnościami duchy i ciepło przyrodzone ciągnie: a on zaś z
onych/ ktorzy náiadszy się do wanien wstępuią/ ći naybarziey wątrobie szkodzą: albowiem one potráwy z żołądka surowe y nic nie strawione/ w ten cżas bywaią porywane do watroby/ y ták zátykáią nie tylko sámę wątrobę/ ále też y one żyły ktore są ná drodze do niey: y potym po wszystkim ćiele złych wilgości y grubych się námnoży/ zkąd ná ostátek wiele chorob się národźi. Owi záś co w wánnie śiedząc bánkietuią/ dwoiákiem sposobem ogień przyrodzony w sobie albo w żołądku gubią: bo wodá ona ćiepła zewnątrz tu ná skorę y na wierzch/ iáko wilgotnośći ták pospołu z wilgotnośćiami duchy y ćiepło przyrodzone ćiągnie: a on zaś z
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 49.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
częstokroć z wielką pomocą dychawicznych. Lupania głowy/ pół głowy bolenia ta woda ratować może/ powietrza ruszenie/ skurczenie ust/ szyje; abo inszych członków drżenie. A miedzy inszemi/ to co descensami wszyscy nazywać zwykli/ których descensów wszystkie prawie członki ciała nie są próżne/ i wszystkie stawy: to jednak przydawszy/ gdy wilgości onych descensów są przyczyną zimną. Także oczom niemało pomaga/ jeśli choroby w nich będą zwierzchowne/ które powiekom/ skórze/ a kątom należą/ abo prze wilgotność zbytnią z głowy/ abo żołądka/ wzrokowi co szkodzą: lecz ktoby słabe z przyrodzenia oczy/ abo owe co kataraktami a błonkami porosły/ wodą tą leczyć
cżęstokroć z wielką pomocą dycháwicżnych. Lupánia głowy/ puł głowy bolenia tá wodá rátowáć może/ powietrza ruszenie/ skurcżenie vst/ szyie; ábo inszych cżłonkow drżenie. A miedzy inszemi/ to co descensami wszyscy nazywać zwykli/ ktorych descensow wszystkie práwie cżłonki ćiáłá nie są prożne/ y wszystkie stáwy: to iednák przydawszy/ gdy wilgośći onych descensow są przycżyną źimną. Tákże ocżom niemáło pomaga/ iesli choroby w nich będą zwierzchowne/ ktore powiekom/ skórze/ á kątom należą/ ábo prze wilgotność zbytnią z głowy/ ábo żołądká/ wzrokowi co szkodzą: lecż ktoby słábe z przyrodzenia ocży/ ábo owe co kátáráktámi á błonkámi porosły/ wodą tą lecżyć
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 142.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
, a u niektórych do czwartego. 13. Czemu na czele włosy nie rosną? W czele bowiem jest kość gruba przez którą dymy do włosów należące przechodzić nie mogą. 14. Czemu człowiek łysieje a nie inny zwierz? Dla tego iż prosto chodzi. a zatym ciepło wnim bije w czaskę u głowy i wysusza wilgości z których się włosy rodzą. 15. Dla czego u zwierza barziej grzbiet we włosy odziany niż inne części? Bo iż grzbiet u zwierza jest na wierzchu tedy wszytkie humory które są materią włosów, ciepło do niego pędzi a nie suszy jako w człowieku, bo nie na tak małe się miejsce zbiera, i od całych
, á u niektorych do czwartego. 13. Czemu na czele włosy nie rostą? W czele bowiem iest kość gruba przez ktorą dymy do włosow náleżące przechodźić nie mogą. 14. Czemu człowiek łyśieie á nie inny zwierz? Dla tego iż prosto chodźi. á zátym ćiepło wnim biie w czáskę u głowy y wysusza wilgośći z ktorych się włosy rodzą. 15. Dla czego u zwierzá bárźiey grzbiet we włosy odźiány niż inne częśći? Bo iż grzbiet u zwierzá iest ná wierzchu tedy wszytkie humory ktore są máteryą włosow, ćiepło do niego pędźi á nie suszy iáko w człowieku, bo nie na ták małe się mieysce zbierá, y od cáłych
Skrót tekstu: TylkRoz
Strona: 259
Tytuł:
Uczone rozmowy
Autor:
Wojciech Tylkowski
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1692
Data wydania (nie wcześniej niż):
1692
Data wydania (nie później niż):
1692
zdrowia przynależęcej/ i o próżnowaniu dosyć. O powietrzu. Sposób prace różnej. Sposoby prace. Próżnowanie co czyni. Czas pracowania. Nauka. Zabawa duszna. Jako pełności zbywać. Pełność wilgotności choroby czyni
PEłności/ i zbytnich odchodów mamy się chronić/ co też po wielkiej części do zdrowia zachowania przynależy. Ciała bowiem pełne wilgości niepotrzebnych/ i złych/ i które zbytku nie mogą strawić jak trzeba/ i które łaźnie częstej używają/ są sposobne do zachwycenia powietrza/ i łożnych chorób. Przeto starać się potrzeba/ aby odchody/ i cześcienie przyrodzone było jak potrzeba/ jako są stolce/ uryny/ potów/ flegm/ z ust/ z nosa
zdrowia przynależęcey/ y o proznowániu dosyć. O powietrzu. Sposob prace rożney. Sposoby prace. Prożnowánie co czyni. Czás prácowánia. Náuká. Zabáwá duszna. Iáko pełnośći zbywáć. Pełność wilgotnośći choroby cżyni
PEłnośći/ y zbytnich odchodow mamy się chronić/ co też po wielkiey częśći do zdrowia záchowánia przynależy. Ciáła bowiem pełne wilgośći niepotrzebnych/ y złych/ y ktore zbytku nie mogą strawić iák trzebá/ y ktore łáźnie częstey vżywáią/ są sposobne do záchwycenia powietrza/ y łożnych chorob. Przeto stáráć się potrzebá/ áby odchody/ y cześćienie przyrodzone było iák potrzebá/ iáko są stolce/ vryny/ potow/ flegm/ z vst/ z nosá
Skrót tekstu: PetrSInst
Strona: Cv
Tytuł:
Instrukcja albo nauka jak się sprawować czasu moru
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
końskich dosyć niech będzie/ przystąpiemy ku drugim. Księgi O różnych a mieszanych sierściach. Rozdział 9.
MIeszaną sierścią to nazwać musiemy/ której okiem właśnie rozeznać nie możemy/ jeśli z gniadej/ z cisawej/ z białej abo z wronej pochodzi/ a jako z różnego włosu/ tak i z różnych żywiołów i z różnych wilgości złożone będąc/ różne też istności/ pomieszania w mierności zbierane bywają. Z tych tedy sposobów rozmaite sierści najdowane bywają: Są konie z białej i z gniadej/ są z cisawej/ z białej/ są z siwej/ z wronej/ o których opisując z osobna każdą sierść wzmianka się stała/ bowiem te okiem rozeznane być
końskich dosyć niech będźie/ przystąpiemy ku drugim. Kśięgi O rożnych á mieszánych śierśćiách. Rozdział 9.
MIeszáną śierśćią to názwáć muśiemy/ ktorey okiem własnie rozeznáć nie możemy/ iesli z gniádey/ z ćisáwey/ z białey ábo z wroney pochodźi/ á iáko z rożnego włosu/ ták y z rożnych żywiołow y z rożnych wilgośći złożone będąc/ rożne też istnośći/ pomieszánia w miernośći zbieráne bywáią. Z tych tedy sposobow rozmáite śierśći náydowáne bywáią: Są konie z białey y z gniádey/ są z ćisáwey/ z białey/ są z śiwey/ z wroney/ o ktorych opisuiąc z osobná káżdą śierść wzmiánká się sstáłá/ bowiem te okiem rozeznáne być
Skrót tekstu: DorHip_I
Strona: Bijv
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_I
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
