las pieprzowy, a tak węże uciekają, owoc pieprzowy wysycha i będąc biały kopcieje. Saraceni go w piecach gorących suszą; aby w Europie nie był rozmnożony, mówi Dioscorides. Choć w zimnych przyjmie się krajach,iednak nie rodzi. Jest suchej i gorącej natury w 3 stopniu; moc jego trawić, i rozpuszcać grube wilgoci.
PLATANUS albo Jawor drzewo nie taki jaki u nas ex vulgi opinione. Gdyż prawdziwy Platanus rodzi się tylko w Azyj, żtamtąd do Sycylii, do Włoch, Francyj, Hiszpanii sprowadzony, nie dla fruktów, których nie ma, ale dla jedynej umbry, którą wielkim liściem; rozłożystemi przynosi konarami, i gałęziami. U
las pieprzowy, á tak węże uciekaią, owoc pieprzowy wysycha y będąc biały kopcieie. Saraceni go w piecach gorących suszą; aby w Europie nie był rozmnożony, mowi Dioscorides. Choć w zimnych przyimie się kraiach,iednak nie rodzi. Iest suchey y gorącey natury w 3 stopniu; moc iego trawić, y rospuszcáć grube wilgoci.
PLATANUS albo Iawor drzewo nie taki iaki u nas ex vulgi opinione. Gdyż prawdziwy Platanus rodzi się tylko w Azyi, żtamtąd do Sycylii, do Włoch, Francyi, Hiszpanii sprowadzony, nie dla fruktow, ktorych nie ma, ale dla iedyney umbry, ktorą wielkim liściem; rozłożystemi przynosi konarami, y gałęziami. U
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 332
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
naszej pamięci Więcej o dębie za Boga wenerowanym pisałem w części 1. Aten.
SAGUS Drzewo na wyspie Gilolo w Indyj Pomorskiej, z którego owocu chleb i wino robią, z skorki nici i materie. O Drzewach i Drzewkach Historia naturalna.
TAXUS to jest Cis drzewo do jodły podobne, cale w sobie nie mające wilgoci, chude nie soczyste. Jest w cudzych krajach trucizną zarażone, jako to w Arkadyj, w Hiszpanii: u nas w Polsce lubo się rodzi na Podolu w lesie Niedobor zwanym, na Pokuciu koło Skitu Manasteru Bazyliańskiego, i w Podgórzu; jednak nie ma w sobie trucizny; która to podobno nazwana u Łacinników Toxicum,
naszey pamięci Więcey o dębie za Boga wenerowanym pisałem w części 1. Aten.
SAGUS Drzewo na wyspie Gilolo w Indyi Pomorskiey, z ktorego owocu chleb y wino robią, z skorki nici y materye. O Drzewach y Drzewkach Historya naturalna.
TAXUS to iest Cis drzewo do iodły podobne, cale w sobie nie maiące wilgoci, chude nie soczyste. Iest w cudzych kraiach trucizną zarażone, iako to w Arkadyi, w Hiszpanii: u nas w Polszcze lubo się rodzi na Podolu w lesie Niedobor zwanym, na Pokuciu koło Skitu Manasteru Bazyliańskiego, y w Podgòrzu; iednak nie ma w sobie trucizny; ktora to podobno nazwana u Łacinnikow Toxicum,
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 334
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
jest posiłkiem, flegmę wyciąga.
Laurowe albo bobkowe drzewo zielonością swoją zdobi wirydarze, ile sadzone w pięknych wazach. Z ziarna albo rózgi szczepionej rodzi się: lubi powietrze zimne, ale bardziej ciepłe. Koło Narcyzów nie wiele potrzeba podejmować pracy, najłatwiej rodzą się z ziemi i to piaszczystej. W medycynie womity sprawują, wyprowadzają wilgoci wszelkie. Hiacynty lubią słońce, a ziemię subtelną, chudą, sadzone zaś na ziemi twardej, kamienistej, albo zbytnie tłustej w liście tylko rosną a nie w kwiaty. Kto chce mieć nowalią i raritatem w zimie kwitnące narcyzy i hiacynty, niech przed jesienią w waze, lub w skrzynie ziemią wysypaną je wsadzi, w
iest posiłkiem, flegmę wyciąga.
Laurowe albo bobkowe drzewo zielonością swoią zdobi wirydarze, ile sadzone w pięknych wazach. Z ziarna albo rozgi szczepioney rodzi się: lubi powietrze zimne, ale bardziey ciepłe. Koło Narcyzow nie wiele potrzeba podeymować pracy, nayłatwiey rodzą się z ziemi y to piaszczystey. W medycynie womity sprawuią, wyprowadzaią wilgoci wszelkie. Hyacynty lubią słońce, á ziemię subtelną, chudą, sadzone zaś na ziemi twardey, kamienistey, albo zbytnie tłustey w liście tylko rosną á nie w kwiaty. Kto chce mieć nowalią y raritatem w zimie kwitnące narcyzy y hyacynty, niech przed iesienią w waze, lub w skrzynie ziemią wysypaną ie wsadzi, w
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 434
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
Pełnia Kwietnia/ która 10. dnia tegoż miesząca/ abo 31. Marca według starego Kalendarza przypada/ około 3. po pół. w 3. stop. flegmatycznych ryb/ jako się staluje/ niełaskawą/ ale pochmurną chce być; ponieważ nie tylko chłodny wiatr/ lecz i przytym na więcej wposrzodku/ przeciwne wilgoci śniegu i dżdżu/ grożone bywają/ aczkowiekci z początku i naostatku/ wielebne Słońce swoje promienia między to wypuści/ i naturalną przykrość/ każdodziennie światłości dodawając/ nieźle temperować i przejmować będzie. Dobre i złe nowiny mogłyby tu pospołu przepadać. ¤. Ostatnia Kwadra 18. (8.) d. Kwietnia miedzy
Pełnia Kwietnia/ ktora 10. dniá tegosz mieszącá/ ábo 31. Márcá według stárego Kálendarzá przypada/ około 3. po poł. w 3. stop. flegmátycznych ryb/ iáko śię stáluie/ niełáskáwą/ ále pochmurną chce być; poniewasz nie tylko chłodny wiatr/ lecz y przytym ná więcey wposrzodku/ przećiwne wilgoći sniegu y dzdzu/ grożone bywáią/ áczkowiekći z początku y náostátku/ wielebne Słonce swoie promienia między to wypuśći/ y náturálną przykrość/ káżdodźiennie świátłośći dodawáiąc/ nieźle temperowáć y przeymowáć będźie. Dobre y złe nowiny mogłyby tu pospołu przepadáć. ¤. Ostátniá Kwádrá 18. (8.) d. Kwietniá miedzy
Skrót tekstu: FurUważ
Strona: F2v
Tytuł:
Astrophiczne uważanie o ułożeniu powietrza
Autor:
Stefan Furman
Drukarnia:
Dawid Frydrych Rhetiusz
Miejsce wydania:
Gdańsk
Region:
Pomorze i Prusy
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
kalendarze
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1664
Data wydania (nie wcześniej niż):
1664
Data wydania (nie później niż):
1664
Bogu pokładając, choćby się świat walił, naturalną bojaźń zwycięża mocniejszą duszy potencją. O elemencie powietrza.
XXV. Element powietrza dla swojej ledkości i subtelności łatwo się miesza z innemi elementami, i kwalitatyw im własnych nabywa. Dla czego tychże accydensów innym substancjom z sobą użycza. Według tedy sposobności jedne subjecta wysusza, drugie wilgoci: te zagrzewa, inne chłodzi. Ze zaś jedne powietrze zdrowe, drugie szkodliwe, z tąd pochodzi. Iż tamto wyczyszczone od wszelkich zaraźliwych, humorów: i owszem z różnych ziół, kwiatów do zdrowia służących zapachem i medyczną własnością nadane, przez ustawiczne odetchnienie do konserwacyj życia nad wszystkie apteki i codzienny aliment najwięcej służy.
Bogu pokłádaiąc, choćby się świat walił, náturalną boiaźn zwycięża mocnieyszą duszy potencyą. O elemencie powietrza.
XXV. Element powietrza dla swoiey ledkości y subtelności łátwo się miesza z innemi elementámi, y kwalitatyw im własnych nábywa. Dla czego tychże accydensow innym substancyom z sobą użycza. Według tedy sposobności iedne subjecta wysusza, drugie wilgoci: te zágrzewa, inne chłodzi. Ze zaś iedne powietrze zdrowe, drugie szkodliwe, z tąd pochodzi. Jż támto wyczyszczone od wszelkich zaraźliwych, chumorow: y owszem z rożnych zioł, kwiatow do zdrowia służących zapachem y medyczną własnością nádane, przez ustawiczne odetchnięnie do konserwacyi życia nad wszystkie apteki y codzienny aliment naywięcey służy.
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: Tv
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
, jak wiele z Człowieka wróżnych okolicznościach życia przez nieznaczną Transpiracją wychodzić może, mianowicie podług akkuratnej kalkulacij tegoż Sanktóriusza we 24. godzinach, 5. Funtów.
§. V. Na to pomniąc, a oraz uważając że ta cała Masa Waporów nic inszego nie jest, tylko zepsowanymi i do niczego się nie zdającymi częściami wilgoci naszych, które się nigdy wdobre wilgoci przemienić nie dają: łatwo stąd pojąć możemy bez wszelkiej Lekarzom przyzwoitej znajomości, że zahamowana nieznaczna Transpiracja w krótkim czasie ciału naszemu wielce być musi szkodliwa. Jest nieznajomą dotąd przyczyną wielu bardzo chorób, a oraz takowych, które nam śmiercią grożą. Zaraz bowim po przerwanej lub zatamowanej tej
, jak wiele z Człowieka wrożnych okolicznośćiach żyćia przez nieznaczną Transpiracyą wychodzić może, mianowićie podług akkuratney kalkulacij tegoż Sanktoriusza we 24. godzinach, 5. Funtow.
§. V. Na to pomniąc, a oraz uważając że ta cała Massa Waporow nic inszego nie jest, tylko zepsowanymi y do niczego śię nie zdającymi częśćiami wilgoći naszych, ktore śię nigdy wdobre wilgoći przemienić nie dają: łatwo ztąd pojąć możemy bez wszelkiej Lekarzom przyzwoitey znajomośći, że zahamowana nieznaczna Transpiracya w krotkim czaśie ćiału naszemu wielce bydz muśi szkodliwa. Jest nieznajomą dotąd przyczyną wielu bardzo chorob, a oraz takowych, ktore nam śmierćią grożą. Zaraz bowim po przerwaney lub zatamowaney tey
Skrót tekstu: WolfTrakt
Strona: 40
Tytuł:
Traktacik o powietrzu morowym
Autor:
Abraham Emanuel Wolff
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1771
Data wydania (nie wcześniej niż):
1771
Data wydania (nie później niż):
1771
przez nieznaczną Transpiracją wychodzić może, mianowicie podług akkuratnej kalkulacij tegoż Sanktóriusza we 24. godzinach, 5. Funtów.
§. V. Na to pomniąc, a oraz uważając że ta cała Masa Waporów nic inszego nie jest, tylko zepsowanymi i do niczego się nie zdającymi częściami wilgoci naszych, które się nigdy wdobre wilgoci przemienić nie dają: łatwo stąd pojąć możemy bez wszelkiej Lekarzom przyzwoitej znajomości, że zahamowana nieznaczna Transpiracja w krótkim czasie ciału naszemu wielce być musi szkodliwa. Jest nieznajomą dotąd przyczyną wielu bardzo chorób, a oraz takowych, które nam śmiercią grożą. Zaraz bowim po przerwanej lub zatamowanej tej potrzebnej i zdrowiu bardzo służącej Transpiracij członki ciężeją
przez nieznaczną Transpiracyą wychodzić może, mianowićie podług akkuratney kalkulacij tegoż Sanktoriusza we 24. godzinach, 5. Funtow.
§. V. Na to pomniąc, a oraz uważając że ta cała Massa Waporow nic inszego nie jest, tylko zepsowanymi y do niczego śię nie zdającymi częśćiami wilgoći naszych, ktore śię nigdy wdobre wilgoći przemienić nie dają: łatwo ztąd pojąć możemy bez wszelkiej Lekarzom przyzwoitey znajomośći, że zahamowana nieznaczna Transpiracya w krotkim czaśie ćiału naszemu wielce bydz muśi szkodliwa. Jest nieznajomą dotąd przyczyną wielu bardzo chorob, a oraz takowych, ktore nam śmierćią grożą. Zaraz bowim po przerwaney lub zatamowaney tey potrzebney y zdrowiu bardzo służącey Transpiracij członki ćiężeją
Skrót tekstu: WolfTrakt
Strona: 40
Tytuł:
Traktacik o powietrzu morowym
Autor:
Abraham Emanuel Wolff
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1771
Data wydania (nie wcześniej niż):
1771
Data wydania (nie później niż):
1771
