Syn jego Wicilovit, co się wykłada, drogie pióro, albo czub. Ten się ożeniwszy, na prośbę małżonki swojej. Królowy, poddanych od daniny uwolnił, parę tylko gęsi i ryb kilkoro pogłowia, na znak poddaństwa, dawać sobie kazał. Mając lat 30. umarł mądry, łaskawy, i kochany Pan, do wodnej wojny poddanych wieksercytował. Po nim Syn obrany Chimalpopoca: Królewskie mu przy Koronacyj podali Insignia: łuk z strzałami i miecz, aby tym orężem bronić ich wolności był obligowany. A że w Meksyku Stolicy słodkich i zdrowych wód nie było, które stoi na jeziorze błotnistym, Legacją wyprawili Obywatele Meksykańscy imieniem nowego Króla, do Azkapuzalka
Syn iego Witzilovith, co się wykładá, drogie pióro, albo czub. Ten się ożeniwszy, na proźbę máłżonki swoiey. Krolowy, poddanych od daniny uwolnił, parę tylko gęsi y ryb kilkoro pogłowia, na znak poddaństwa, dawáć sobie kazał. Máiąc lat 30. umarł mądry, łaskawy, y kochany Pan, do wodney woyny poddanych wyexercytował. Po nim Syn obrany Chimalpopoca: Krolewskie mu przy Koronacyi podali Insignia: łuk z strzałami y miecz, aby tym orężem bronić ich wolności był obligowany. A że w Mexiku Stolicy słodkich y zdrowych wod nie było, ktore stoi na ieziorze błotnistym, Legacyą wyprawili Obywatele Mexikańscy imieniem nowego Krola, do Azkapuzalka
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 595
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
że się drudzy jakoby znowu narodzić zdadzą/ czego zaden żywioł nie ma. bo ognia acz używamy w lekarstwach/ ale zawsze ze szkodą: woda zaś nic nie szkodząc/ wielkie poratowanie zdrowia czyni. Także er albo to powietrze/ acz potrzebne jest do zdrowia dobrego/ ale naczęściej odmianę swą bierze/ z dymów i pary wodnej/ i takowe bywa/ jakie więc wody/ nad[...] któremi jest zawie- szone. O tej tedy wodzie najpierwej/ co za początek/ i alewy rodzaj ma/ potrzeba mówić. Arystotel. lib. 1. de Partib. Animal. cap. 5. O Cieplicach. Lib. 3. de usu part
że się drudzy iákoby znowu národźić zdádzą/ cżego zaden żywioł nie ma. bo ogniá ácż vżywamy w lekárstwach/ ále záwsze ze szkodą: wodá záś nic nie szkodząc/ wielkie porátowánie zdrowia cżyni. Tákże àér álbo to powietrze/ ácż potrzebne iest do zdrowia dobrego/ ále nacżęśćiey odmiánę swą bierze/ z dymow y páry wodney/ y tákowe bywa/ iákie więc wody/ nád[...] ktoremi iest záwie- szone. O tey tedy wodźie naypierwey/ co zá pocżątek/ y alewy rodzay ma/ potrzeba mowić. Aristotel. lib. 1. de Partib. Animal. cap. 5. O Cieplicách. Lib. 3. de usu part
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 6.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
poznała/ a on się do tego przyznać niechciał: kazał Tamerlanes onemu Tatarzynowi brzuch rozproć/ a gdy w żołądku znalazł się ser/ kazał niewieście z posostałych rzeczy Tatarskich ono wydarcie nagrodzić: a gdyby się też był ten ser w brzuchu Tatarskim nie znalażł/ niewiastę samę toż spodkać miało. Simon Vignosius Ligur, armaty wodnej Genneńskiej Hetman/ sprawiedliwości wojennej wielki miłośnik/ jako Ubertus Folieta in Eulogiis wspomina: Ten dostawszy miasta Chio nazwanego/ zakazał/ aby niczego z folwarków miejsckich żołnierz jego nie ruszał. Syn jego jednak/ w nadzieję łaski ojcowskiej/ zaszedszy do jednego folwarku/ nad zakaz nabrałnieco gron winnych/ pojmanego do ojca Hetmana przywiedli/ ociec
poznáłá/ á on się do tego przyznáć niechćiał: kazał Támerlánes onemu Tátárzynowi brzuch rosproć/ á gdy w żołądku ználazł sie ser/ kazał niewieśćie z posostáłych rzecży Tátárskich ono wydárćie nágrodźić: á gdyby się też był ten ser w brzuchu Tátárskim nie ználáżł/ niewiástę sámę toż spodkáć miáło. Simon Vignosius Ligur, armáty wodney Gennenskiey Hetman/ spráwiedliwośći woienney wielki miłośnik/ iáko Vbertus Folieta in Eulogiis wspomina: Ten dostawszy miástá Chio názwánego/ zákázał/ áby nicżego z folwárkow miesckich żołnierz iego nie ruszał. Syn iego iednak/ w nádźieię łáski oycowskiey/ zászedszy do iednego folwárku/ nád zakaz nábrałnieco gron winnych/ poimánego do oycá Hetmáná przywiedli/ oćiec
Skrót tekstu: CzyżAlf
Strona: 67
Tytuł:
Alfurkan tatarski
Autor:
Piotr Czyżewski
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
egzotyka, historia, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
fl. 2 gr 20, miarek po 2 oddać, facit fl. 8.
8. Wodni rząpiowi mają myto wozackie, tych jest nro 4 per gr 3 na dzień i wynosków, i miarek per gr 2, facit gr 20.
9. Wodni z „Lipowca”, których nro 23 do „Góry Wodnej”, kiedy na pół wodę, myta na dzień per gr 3, wynosków per gr 2, facit fl. 3 gr 25. A kiedy na całą wodę, według potrzeby karbarii, in duplo płacą i wynoski za miarki, fl. 7 gr 20.
10. Wozacy, którzy po bunach przy kopaczu do
fl. 2 gr 20, miarek po 2 oddać, facit fl. 8.
8. Wodni rząpiowi mają myto wozackie, tych jest nro 4 per gr 3 na dzień i wynosków, i miarek per gr 2, facit gr 20.
9. Wodni z „Lipowca”, których nro 23 do „Góry Wodnej”, kiedy na pół wodę, myta na dzień per gr 3, wynosków per gr 2, facit fl. 3 gr 25. A kiedy na całą wodę, według potrzeby karbaryi, in duplo płacą i wynoski za miarki, fl. 7 gr 20.
10. Wozacy, którzy po bunach przy kopaczu do
Skrót tekstu: InsGór_1
Strona: 26
Tytuł:
Instrukcje górnicze dla żup krakowskich z XVI-XVIII wieku, cz. 1
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty urzędowo-kancelaryjne
Gatunek:
instrukcje
Tematyka:
górnictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1615 a 1650
Data wydania (nie wcześniej niż):
1615
Data wydania (nie później niż):
1650
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Antonina Keckowa
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1963
, Jako albo część całą tamtę świata Oraz pożera, albo więc po kęsie To wsi, to miasta połykając płata, Co ludzi z bydłem tysięcy w jednę się Zawiera otchłań — próżno woła rata, Choć ci go żywo w tak twardej paciepi, Choć zadusiwszy, umarłym zasklepi. A co najgorsza, że się ani toni Wodnej, bowiem ich obie nagle zbiegą, Ani ruiny od ziemie uchroni: W czym inszym cudze przygody przestrzegą, Ale tu zgoła darmo myśleć o niej. Na powietrzu by, gdzie ani dosięga Wody i ziemia, choć się w głąb rozsiada, Mieszkać najlepiej, tam strachu nie zada. Krzyknie tu sąsiad i bliski mój
, Jako albo część całą tamtę świata Oraz pożera, albo więc po kęsie To wsi, to miasta połykając płata, Co ludzi z bydłem tysięcy w jednę się Zawiera otchłań — próżno woła rata, Choć ci go żywo w tak twardej paciepi, Choć zadusiwszy, umarłym zasklepi. A co najgorsza, że się ani toni Wodnej, bowiem ich obie nagle zbiegą, Ani ruiny od ziemie uchroni: W czym inszym cudze przygody przestrzegą, Ale tu zgoła darmo myśleć o niej. Na powietrzu by, gdzie ani dosięga Wody i ziemia, choć się w głąb rozsiada, Mieszkać najlepiej, tam strachu nie zada. Krzyknie tu sąsiad i bliski mój
Skrót tekstu: PotFrasz3Kuk_II
Strona: 600
Tytuł:
Ogrodu nie wyplewionego część trzecia
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
fraszki i epigramaty
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1677
Data wydania (nie wcześniej niż):
1677
Data wydania (nie później niż):
1677
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
11. Wszystko ptastwo czyste jeść będziecie. 12.
TE zasię są których jeść nie będziecie: Orła/ i Gryfa/ i morskiego Orła. 13. I Sokoła/ i Sępa/ i Kanie wedle rodzaju jej. 14. Ani żadnego kruka/ wedle rodzaju jego. 15. Ani Strusa/ ani Sowy/ ani wodnej Kanie/ ani Krogulca/ według rodzaju jego. 16. I Raroga/ i Lelka/ i łabęcia. 17. I Pelikana/ i Perfiriona/ i Nurka. 18. Ani Bociana/ ani Sojki/ według rodzaju ich/ ani Dudka/ ani Nietopyrza. 19. Wszelki też płaz skrzydlasty/ nieczysty wam będzie/
11. Wszystko ptástwo czyste jeść będźiećie. 12.
TE záśię są ktorych jeść nie będźiećie: Orłá/ y Gryfá/ y morskiego Orłá. 13. Y Sokołá/ y Sępá/ y Kánie wedle rodzaju jey. 14. Ani żadnego kruká/ wedle rodzáju jego. 15. Ani Strusá/ áni Sowy/ áni wodney Kánie/ áni Krogulcá/ według rodzáju jego. 16. Y Rarogá/ y Lelká/ y łábęćiá. 17. Y Pelikaná/ y Perfirioná/ y Nurká. 18. Ani Boćianá/ áni Sojki/ według rodzáju jch/ áni Dudká/ áni Nietopyrzá. 19. Wszelki też płáz skrzydlásty/ niecżysty wam będźie/
Skrót tekstu: BG_Pwt
Strona: 200
Tytuł:
Biblia Gdańska, Księga Powtórzonego Prawa
Autor:
Anonim
Tłumacz:
Daniel Mikołajewski
Drukarnia:
Andreas Hünefeld
Miejsce wydania:
Gdańsk
Region:
Pomorze i Prusy
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
Biblia
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1632
Data wydania (nie wcześniej niż):
1632
Data wydania (nie później niż):
1632
. Pacierzowi w grzbiecie. Kolice. Scjatyce. Flegmę z głowy z żołądka wy. Artetice. Podagrze Krzyżóm. Pacierzowi Kolice. Scjatyce. Ustom zak.
Ustom zakrzywionym. Ślinogo.
Wrzód w garle mającym/ z surowej/ lipkiej/ i klejowatej Flegmy. Zarłokom
Zarłokom/ który nad przyrodzenie zbytnie jedzą. Puchlinie
Puchlinie wodnej są lekarstwem. Zaśnatu.
Zaśniat wywodzą. Cancer.
Kancer w nosie leczą. Trędu i trędowat:
Trąd/ i Trędowaciny z twarzy spądzają/ i płeć chędogą czynią. Krostom.
Krosty z rąk/ i ze wszystkiego ciała spądzają. Zmazom.
Zmazy/ plany/ i Pstrociny także z ciała/ wszelakie scierają. Pstrocionom
. Páćierzowi w grzbiećie. Kolice. Scyatyce. Flágmę z głowy z żołądká wy. Artetice. Podágrze Krzyżóm. Paćierzowi Kolice. Scyátyce. Vstom zák.
Vstom zákrzywionym. Slinogo.
Wrzod w gárle máiącym/ z surowey/ lipkiey/ y kliiowátey Flágmy. Zárłokom
Zárłokom/ ktory nád przyrodzenie zbytnie iedzą. Puchlinie
Puchlinie wodney są lekárstwem. Záśnátu.
Záśniat wywodzą. Cáncer.
Káncer w nośie leczą. Trędu y trędowát:
Trąd/ y Trędowáćiny z twarzy spądzáią/ y płeć chędogą czynią. Krostom.
Krosty z rąk/ y ze wszystkiego ćiáłá spądzáią. Zmázom.
Zmázy/ plány/ y Pstroćiny tákże z ćiáłá/ wszelákie zćieráią. Pstroćionom
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 205
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
nazwana: że się w cieniu i w chłodzie/ miedzy Brzeziną barzo kocha. Z ziemie nie rychło wynika/ dopiero w ten czas/ gdy poczyna wino kwitnąć. Przyrodzenie.
KOrzeń zwłaszcza wysusza w trzecim stopniu/ a nie znacznie zagrzewa. Nie chłodzi też w trzecim stopniu/ jako niektórzy twierdzą. Ma niejaką część zimności wodnej w sobie/ także ciepłoty powietrznej część/ ściąga/ stwierdza/ spaja/ i stula/ goi/ posila. Księgi Pierwsze. Moc i skutki.
Do wyciągania i wysuszania flusów flegmistych/ wielkim jest lekarstwem. Tak że wszelakim dolegliwościam z nich pochodzącym/ znamienitym jest ratunkiem. Francy.
Francowatą chorobę/ z gruntu ją leczy
nazwána: że się w ćieniu y w chłodźie/ miedzy Brzeźiną bárzo kocha. Z źiemie nie rychło wyniká/ dopiero w ten czás/ gdy poczyna wino kwitnąć. Przyrodzenie.
KOrzeń zwłasczá wysusza w trzećim stopniu/ á nie znácznie zágrzewa. Nie chłodźi też w trzećim stopniu/ iáko niektorzy twierdzą. Ma nieiáką część źimnośći wodney w sobie/ tákże ćiepłoty powietrzney część/ śćiąga/ stwierdza/ spaia/ y stula/ goi/ pośila. Kśięgi Pierwsze. Moc y skutki.
Do wyćiągánia y wysuszánia flusow flágmistych/ wielkim iest lekárstwem. Ták że wszelákim dolegliwośćiam z nich pochodzącym/ známienitym iest rátunkiem. Fráncy.
Fráncowatą chorobę/ z gruntu ią leczy
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 308
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i na noc rannym pić dawać ciepło. Z rusznice postrzelonym.
Ruszniczny proch w ranach zapalony/ gdzieby trudno ugasić z postrzału/ wziąć ze dwie garści Przywrotu/ dwie garści Bylice czerwonej/ i Białej/ Muszcu abo Muszetrza kwiatu modrego po pułtory garści/ Barwinku/ Niedośpiałku/ Wężowego tranku/ Gruszczycki po garści/ korzenia wodnej trzciny/ trzy łoty Jałowcowych jagodek zhruba przerażonych dwa łoty/ Zwycięży jadu/ abo Tojeści łot. To wszystko drobno posiekać/ wody pół garnca/ a wina kwartę na to nalać/ w cynowej flaszy zaszrubować/ i w kotle ukropu wrzącego przez cztery godziny ustawicznie warzyć/ tego każdy poranek i na noc postrzelonemu/ sześć łyżek
y ná noc ránnym pić dáwáć ćiepło. Z rusznice postrzelonym.
Ruszniczny proch w ránách zápalony/ gdźieby trudno vgáśić z postrzału/ wźiąć ze dwie gárśći Przywrotu/ dwie gárśći Bylice czerwoney/ y Białey/ Muszcu ábo Muszetrza kwiátu modreg^o^ po pułtory gárśći/ Bárwinku/ Niedośpiałku/ Wężowego tránku/ Grusczycki po gárśći/ korzenia wodney trzćiny/ trzy łoty Iáłowcowych iagodek zhrubá przeráżonych dwá łoty/ Zwyćięży iádu/ ábo Toieśći łot. To wszystko drobno posiekáć/ wody puł gárncá/ á winá kwartę ná to nálać/ w cynowey flászy zászrubowáć/ y w kotle vkropu wrzącego przez cztery godźiny vstáwicznie wárzyć/ tego káżdy poránek y ná noc postrzelonemu/ sześć łyżek
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 327
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
po dwu garści/ Czartowego żebra/ skorek z rózgi polnej Roże/ Koziejstopki/ po pułtory garści/ skorek z korzenia polnej Roże/ liścia Kokoryczki/ Rzepiku/ Miarzowego liścia/ Goiruty liścia/ którą Grekowie Phelanadrium zowią/ my Goirutą, Rheubarbarum wodne/ Szanty białej/ po garści/ korzenia Podbiału szerokiego cztery łoty/ korzenia wodnej Trzciny trzy łoty. To wszystko nieświeże/ ale suszone ma być/ posiekać drobno/ a z Jasieniowego drzewa trzaskami heblowanemi do sześcigarncowej baryłki wsypać/ na to dobrego Moszcu nalać/ a po piąciu księżycach stoczyć/ i Rannym do picia do roku chować. Rannym użyteczne. Konfekt w cukrze z Przywrotu. Conserua Alchimillae.
Konfekt
po dwu gárśći/ Czártowego źiebrá/ skorek z rozgi polney Roże/ Koźieystopki/ po pułtory gárśći/ skorek z korzenia polney Roże/ liśćia Kokoryczki/ Rzepiku/ Miarzowego liśćia/ Goiruty liśćia/ ktorą Grekowie Phelanadrium zowią/ my Goirutą, Rheubarbarum wodne/ Szánty białey/ po gárśći/ korzenia Podbiału szerokiego cztery łoty/ korzenia wodney Trzćiny trzy łoty. To wszystko nieświeże/ ále suszone ma bydź/ pośiekáć drobno/ á z Iáśieniowego drzewá trzaskámi heblowánemi do sześćigárncowey báryłki wsypáć/ ná to dobrego Moszcu nálać/ á po piąćiu kśiężycách stoczyć/ y Ránnym do pićia do roku chowáć. Ránnym vżyteczne. Konfekt w cukrze z Przywrotu. Conserua Alchimillae.
Konfekt
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 329
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
