ekscypowane od wolnego głosu. Jak zaś Marszałka wolno obierać Województwom przez Posłów delegowanych, lub tez zupełnym Województwom przystąpiwszy do szopy, tak też i Króla wolno obierać przez delegowanych Posłów, ale dla Scysyj i nie ukontentowania same Województwa przystępują do szopy virytim. Prymas po zaspiewanym Veni Creator Spiritus objeżdża zbliżone Województwa stojące w szykach z swojemi Wojewodami i innemi Senatorami, i pyta się kogo każą nominować, a objechawszy wszystkie Województwa jeżeli nie masz zgody na jednego tak nakłania do zgody jednostajnej, po ułożonej zgodzie wychodzi na srzodek okopów z Ministrami obojga narodów i pyta się w głos wysoki po 3. razy, czyli jest zgoda na ułożonego Kandydata, i tak za
excypowane od wolnego głosu. Jak zaś Marszałka wolno obierac Województwom przez Posłów delegowanych, lub tez zupełnym Województwom przystąpiwszy do szopy, tak też i Króla wolno obierać przez delegowanych Posłów, ale dla Scyssyi i nie ukontentowania same Wojewôdztwa przystępują do szopy viritim. Prymas po zaspiewanym Veni Creator Spiritus objeżdża zbliżone Województwa stojące w szykach z swojemi Wojewodami i innemi Senatorami, i pyta śię kogo każą nominować, á objechawszy wszystkie Województwa jeżeli nie masz zgody na jednego tak nakłania do zgody jednostayney, po ułożoney zgodźie wychodźi na srzodek okopów z Ministrami oboyga narodów i pyta śię w głos wysoki po 3. razy, czyli jest zgoda na ułożonego Kandydata, i tak za
Skrót tekstu: ŁubHist
Strona: 140
Tytuł:
Historia polska z opisaniem rządu i urzędów polskich
Autor:
Władysław Łubieński
Drukarnia:
Drukarnia Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
historia, prawo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1763
Data wydania (nie wcześniej niż):
1763
Data wydania (nie później niż):
1763
Magistratów Miejskich w Ratuszu dwa razy w rok zjachawszy się postanawiali taksy, miary, garce, łokcie etc. to jest w Poniedziałek Srodopostny, i w Poniedziałek pierwszy po Z. Franciszku. w PolscE.
Wojewodowie wszyscy są kreowani od Króla. Województwo zaś Połockie i Witebskie, przez Elekcją idą od Szlachty Województwa tamtego. Miedzy Wojewodami ma miejsce Kasztelan Wileński, Trocki, i Starosta Żmudzki. O KASZTELANACH WIĘKSZYCH i MNIEJSZYCH
KAsztelanowie Senatorowie mają miejsce w Senacie po Wojewodach. Kasztelanowie zaś Mniejsi zwani Drążkowi dla tego, że za Krzesłami mają miejsca swoje do wspierania się, jednak kiedy wakują Senatorskie Krzesła, ciż Kasztelanowie zasiadają je dla napełnienia większej powagi Senatu.
Magistratów Mieyskich w Ratuszu dwa razy w rok zjachawszy śię postanawiali taxy, miary, garce, łokćie etc. to jest w Poniedźiałek Srodopostny, i w Poniedźiałek pierwszy po S. Franćiszku. w POLSZCZE.
Wojewodowie wszyscy są kreowani od Króla. Województwo zaś Połockie i Witebskie, przez Elekcyą idą od Szlachty Województwa tamtego. Miedzy Wojewodami ma mieysce Kasztelan Wileński, Trocki, i Starosta Zmudzki. O KASZTELANACH WIĘKSZYCH i MNIEYSZYCH
KAsztelanowie Senatorowie mają mieysce w Senaćie po Wojewodach. Kasztelanowie zaś Mnieyśi zwani Drążkowi dla tego, że za Krzesłami mają mieysca swoje do wspierania śię, jednak kiedy wakują Senatorskie Krzesła, ciż Kasztelanowie zaśiadają je dla napełnienia większey powagi Senatu.
Skrót tekstu: ŁubHist
Strona: 202
Tytuł:
Historia polska z opisaniem rządu i urzędów polskich
Autor:
Władysław Łubieński
Drukarnia:
Drukarnia Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
historia, prawo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1763
Data wydania (nie wcześniej niż):
1763
Data wydania (nie później niż):
1763
bywali Hetmanami i obierani do okazji wojennej. Zygmunt I. Janowi Tarnowskiemu oddał Buławę dożywotnią, a Władysław Jagiełło w Litwie Mikołajowi Radziwiłłowi, Starów: Lib: 8. Inst: Roku 1669. tentowano żeby 3. letni byli Hetmani, ale bez skutku, tylko postanowiono, żeby odtąd Hetmani nie mogli być Ministrami Koronnemi tylko Wojewodami lub Kasztelanami, Roku zaś 1736. odmieniona jest dawna dyspozycja, tylko podczas Sejmów rozdawania buław, w wolną dyspozycją Królewską choć nie podczas Sejmu. Lub zaś zwyczajny stopień Hetmana Polnego na buławę wielką, dependuje to jednak od woli Króla. RZĄD POLSKI.
Hetmanów obligacje są: mieć generalną Komendę po Królu, wojsko szykować,
bywali Hetmanami i obierani do okazyi wojenney. Zygmunt I. Janowi Tarnowskiemu oddał Buławę dożywotnią, á Władysław Jagiełło w Litwie Mikołajowi Radźiwiłłowi, Starow: Lib: 8. Inst: Roku 1669. tentowano żeby 3. letni byli Hetmani, ale bez skutku, tylko postanowiono, żeby odtąd Hetmani nie mogli byc Ministrami Koronnemi tylko Wojewodami lub Kasztelanami, Roku zaś 1736. odmieniona jest dawna dyspozycya, tylko podczas Seymów rozdawania buław, w wolną dyspozycyą Królewską choć nie podczas Seymu. Lub zaś zwyczayny stopień Hetmana Polnego na buławę wielką, dependuje to jednak od woli Króla. RZĄD POLSKI.
Hetmanów obligacye są: mieć generalną Kommendę po Królu, woysko szykować,
Skrót tekstu: ŁubHist
Strona: 210
Tytuł:
Historia polska z opisaniem rządu i urzędów polskich
Autor:
Władysław Łubieński
Drukarnia:
Drukarnia Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
historia, prawo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1763
Data wydania (nie wcześniej niż):
1763
Data wydania (nie później niż):
1763
1413. jako inkorporowane do Polski tak i do Senatu. Wileńskie ma za Herb Pogonią. Dzieli się na 5. Powiatów: Wileński, Ośmiański, Lidzki, Wilkomirski, Bracławski. Każdy Sejmikuje w swego imienia mieście: kędy po dwóch Posłów każdy na Sejm obiera. Zaczym wszystkich liczy 10. Ma Kasztelanią Wileńską krzesłową między Wojewodami. Graniczy z Inflantami, Żmudzią, z Województwy Trockim, Mińskim, Witepskim, Połockim.
Trockie ma za Herb także Pogonią. Graniczy z Województwy Wileńskim Nowogordzkim Podlaskim Żmudzkim i Prusami Brandenburskiemi. Dzieli się na Powiaty 4. Trocki, Grodziński, Kowiński, Upicki. Każdy Sejmikuje w swego imienia mieście: po dwóch Posłów obiera
1413. iáko inkorporowane do Polski ták y do Senatu. Wileńskie ma zá Herb Pogonią. Dzieli się ná 5. Powiatow: Wileński, Osmiański, Lidzki, Wilkomirski, Bracławski. Każdy Seymikuie w swego imienia mieście: kędy po dwoch Posłow każdy ná Seym obiera. Záczym wszystkich liczy 10. Ma Kásztelanią Wileńską krzesłową między Woiewodami. Graniczy z Jnflantámi, Zmudzią, z Woiewodztwy Trockim, Mińskim, Witepskim, Połockim.
Trockie ma zá Herb tákże Pogonią. Graniczy z Woiewodztwy Wileńskim Nowogordzkim Podlaskim Zmudzkim y Prusami Brandeburskiemi. Dzieli się ná Powiaty 4. Trocki, Grodziński, Kowiński, Upitski. Każdy Seymikuie w swego imienia mieście: po dwoch Posłow obiera
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: I3v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Mińskim, Witepskim, Połockim.
Trockie ma za Herb także Pogonią. Graniczy z Województwy Wileńskim Nowogordzkim Podlaskim Żmudzkim i Prusami Brandenburskiemi. Dzieli się na Powiaty 4. Trocki, Grodziński, Kowiński, Upicki. Każdy Sejmikuje w swego imienia mieście: po dwóch Posłów obiera. Zaczym wszystkich liczy 8. Ma Kasztelana krzesłowego Trockiego miedzy Wojewodami. STAROSTWO ŻmudzKIE i WojewództWO InflanckE.
CVI. To Starostwo nad inne Województwa obszerniejsze ma za Herb Pogonią i Niedźwiedzia. Graniczy z Kurlandią, Prusami Brandenburskiemi, Morzem Bałtyckim, Województwy Wileńskim i Trockim. Guagn[...] dzieli je na te Powiaty: Iragolę, Miedniki, Chrosze, Roseną, Widoty, Wielunią, Kiełtywy, Gettę.
Mińskim, Witepskim, Połockim.
Trockie ma zá Herb tákże Pogonią. Graniczy z Woiewodztwy Wileńskim Nowogordzkim Podlaskim Zmudzkim y Prusami Brandeburskiemi. Dzieli się ná Powiaty 4. Trocki, Grodziński, Kowiński, Upitski. Każdy Seymikuie w swego imienia mieście: po dwoch Posłow obiera. Zaczym wszystkich liczy 8. Ma Kasztelana krzesłowego Trockiego miedzy Woiewodámi. STAROSTWO ZMUDZKIE y WOIEWODZTWO JNFLANTSKE.
CVI. To Starostwo nad inne Woiewodztwa obszernieysze ma zá Herb Pogonią y Niedźwiedzia. Graniczy z Kurlandią, Prusami Brandeburskiemi, Morzem Baltyckim, Woiewodztwy Wileńskim y Trockim. Guagn[...] dzieli ie ná te Powiaty: Jragolę, Miedniki, Chrosze, Roseną, Widoty, Wielunią, Kiełtywy, Gettę.
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: I3v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
inne Województwa obszerniejsze ma za Herb Pogonią i Niedźwiedzia. Graniczy z Kurlandią, Prusami Brandenburskiemi, Morzem Bałtyckim, Województwy Wileńskim i Trockim. Guagn[...] dzieli je na te Powiaty: Iragolę, Miedniki, Chrosze, Roseną, Widoty, Wielunią, Kiełtywy, Gettę. Dwóch Posłów na Sejm obiera. Oprócz Starosty który ma krzesło miedzy Wojewodami, ma Kasztelana Żmudzkiego Większego.
Województwo Inflanckie ma za Herb Gryfa w koronie z mieczem. Graniczy z Kuralndią, Inflantami, Moskiewskiemi, Moskwą, Województwy Wileńskim i Połockim. Cała Liwonia albo Inflanty w roku 1588. podzielone na trzy Województwa: Wendeńskie, Dorpskie, i Parnawskie, należały do Polski. Parnawskie i Drepskie w
inne Woiewodztwa obszernieysze ma zá Herb Pogonią y Niedźwiedzia. Graniczy z Kurlandią, Prusami Brandeburskiemi, Morzem Baltyckim, Woiewodztwy Wileńskim y Trockim. Guagn[...] dzieli ie ná te Powiaty: Jragolę, Miedniki, Chrosze, Roseną, Widoty, Wielunią, Kiełtywy, Gettę. Dwoch Posłow ná Seym obiera. Oprocz Stárosty ktory ma krzesło miedzy Woiewodami, ma Kasztelana Zmudzkiego Większego.
Woiewodztwo Jnflantskie ma zá Herb Gryffa w koronie z mieczem. Graniczy z Kuralndią, Jnflantami, Moskiewskiemi, Moskwą, Woiewodztwy Wileńskim y Połockim. Cała Liwonia álbo Jnflanty w roku 1588. podzielone ná trzy Woiewodztwa: Wendeńskie, Dorpskie, y Parnawskie, należały do Polski. Parnawskie y Drepskie w
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: I4
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Wileńską, a drugiego na Kadencją Ruską: Summa Posłów 10. Deputatów 10. Sądy Ziemskia Grodzkie w Stołecznych Miastach Powiatowych. KARTA XVII.
4to. To Województwo ma Herb tenże co W. Księstwo Litewskie; Senatorów większych ma 3, Biskupa, Wojewodę, i Kasztelana Wileńskich. Kasztelan Wileński ma krzesło w Senacie między Wojewodami Sandomierskim i Kaliskim. Miasta oprócz Stołecznego znaczniejsze są te: Oszmiana, Lida, Wilkomierz, Brasław Stołeczne swoich Powiatów zaszczycone Sejmikami i Sądami. Ekonomia Lidzka należy do Dóbr Stołowych Królewskich. ATLAS DZIECINNY. O Województwie Trockim. pod num. 8. 23.
1mo. Rzeki znaczniejsze też same co w Województwie Wileńskim, ciągną
Wileńską, a drugiego na Kadencyą Ruską: Summa Posłow 10. Deputatow 10. Sądy Ziemskia Grodzkie w Stołecznych Miastach Powiatowych. KARTA XVII.
4to. To Woiewodztwo ma Herb tenże co W. Xięstwo Litewskie; Senatorow większych ma 3, Biskupa, Woiewodę, y Kasztelana Wileńskich. Kasztelan Wileński ma krzesło w Senacie między Woiewodami Sendomirskim y Kaliskim. Miasta oprocz Stołecznego znacznieysze są te: Oszmiana, Lida, Wilkomierz, Brasław Stołeczne swoich Powiatow zaszczycone Seymikami y Sądami. Ekonomia Lidzka należy do Dobr Stołowych Krolewskich. ATLAS DZIECINNY. O Woiewodztwie Trockim. pod num. 8. 23.
1mo. Rzeki znacznieysze też same co w Woiewodztwie Wileńskim, ciągną
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 197
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
w Poniewieżu. Na każdym Sejmiku po dwóch Posłów i dwóch Deputatów obierają. Summa Posłów 8, Deputatów 8; Deputatów połowa na Trybunał Kadencyj Wileńskiej, a druga na Trybunał Kadencyj Ruskiej.
4to. Herb tego Województwa jest Pogonią w czerwonym polu. Ma Senatorów większych: Wojewodę, i Kasztelana Trockiego, ten ma miejsce między Wojewodami Sieradzkim i Łęczyckim. Miasta znaczniejsze oprócz Stołecznego są te: Gródno pod numer. 8, nad Niemnem rzeką, sławne Sejmami z Kadencyj na Wielkie Księstwo Litewskie, znacznie ogniem po kilka razy zdezolowane. Tu się agitują Komisye Skarbowa i Wojskowa Wielkiego Księstwa Litewskiego. Ekonomia Grodzieńska należy do dóbr Stołowych Królewskich. Kowno leży przy złączeniu
w Poniewieżu. Na każdym Seymiku po dwoch Posłow y dwoch Deputatow obieraią. Summa Posłow 8, Deputatow 8; Deputatow połowa na Trybunał Kadencyi Wileńskiey, a druga na Trybunał Kadencyi Ruskiey.
4to. Herb tego Woiewodztwa iest Pogonią w czerwonym polu. Ma Senatorow większych: Woiewodę, y Kasztelana Trockiego, ten ma mieysce między Woiewodami Sieradzkim y Łęczyckim. Miasta znacznieysze oprocz Stołecznego są te: Grodno pod numer. 8, nad Niemnem rzeką, sławne Seymami z Kadencyi na Wielkie Xięstwo Litewskie, znacznie ogniem po kilka razy zdezolowane. Tu się agituią Kommissye Skarbowa y Woyskowa Wielkiego Xięstwa Litewskiego. Ekonomia Grodzieńska należy do dobr Stołowych Krolewskich. Kowno leży przy złączeniu
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 199
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
było rządzone przez Starostów, dla tego ciż Starostowie nie odmienili dotąd swego tytułu na Województwo, lubo są Senatorami. Ma tedy to Księstwo trzech Senatorów Krzesłowych: Biskupa, Starostę, i Kasztelana Żmudzkich. Starostwo Żmudzkie idzie przez Elekcją, Król jednego z podanych sobie Kandydatów, potwierdza. Starosta Żmudzki ma miejsce w Senacie między Wojewodami Łęczyckim, i Brzeskim Kujawskim. Miasta znaczniejsze, oprócz Stołecznego, są te: Rosienne zaszczycone Sejmikami, Sądami Grodzkiemi i Ziemskiemi. Telszew, tu się także Sądy Ziemskie i grodzkie agitują. Birże gdzie niegdyś August II. Król Polski z Piotrem W. Carem Moskiewskim sekretną mieli, zjechawszy się, umowę, przeciwko Karolowi
było rządzone przez Starostow, dla tego ciż Starostowie nie odmienili dotąd swego tytułu na Woiewodztwo, lubo są Senatorami. Ma tedy to Xięstwo trzech Senatorow Krzesłowych: Biskupa, Starostę, y Kasztelana Zmudzkich. Starostwo Zmudzkie idzie przez Elekcyą, Krol iednego z podanych sobie Kandydatow, potwierdza. Starosta Zmudzki ma mieysce w Senacie między Woiewodami Łęczyckim, y Brzeskim Kujawskim. Miasta znacznieysze, oprocz Stołecznego, są te: Rosienne zaszczycone Seymikami, Sądami Grodzkiemi y Ziemskiemi. Telszew, tu się także Sądy Ziemskie y grodzkie agituią. Birże gdzie niegdyś August II. Krol Polski z Piotrem W. Carem Moskiewskim sekretną mieli, ziechawszy się, umowę, przeciwko Karolowi
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 202
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
/ wszystkie rzeczy upadają/ i o filar fortuny kruszą się. Sama Virtus clara, aeternaque habetur. A przykim ta jest/ tam i wszytko dobro. Bo omnia assunt bona quem penes est Virtus. Ale iż jako Pani bogata/ można/ na tym zamku siedząc/ Dworzany swoje mieć musi/ z których jednych Wojewodami/ drugich Starostami/ poczyniwszy/ przy sobie/ Iustitiam, Patientiam, Liberalitatem, Animi Magnitudinem, et Doctrinam, zostawiła. Pierwszy tedy Dworzanin pod bokiem Cnoty/ takiej zacności jest/ iż Bóg Poetów wszytkich królom/ od niego językiem Greckim διχαπλους imię dał; a tak potrzebny/ że nie tylko Szlachcic Polski bez niego/
/ wszystkie rzeczy vpádáią/ y o filar fortuny kruszą się. Sámá Virtus clara, aeternaque habetur. A przykim tá iest/ tám y wszytko dobro. Bo omnia assunt bona quem penes est Virtus. Ale iż iáko Páni bogáta/ można/ ná tym zamku śiedząc/ Dworzány swoie mieć muśi/ z ktorych iednych Woiewodámi/ drugich Stárostámi/ poczyniwszy/ przy sobie/ Iustitiam, Patientiam, Liberalitatem, Animi Magnitudinem, et Doctrinam, zostáwiłá. Pierwszy tedy Dworzánin pod bokiem Cnoty/ tákiey zacnośći iest/ iż Bog Poetow wszytkich krolom/ od niego ięzykiem Greckim διχαπλους imię dał; á ták potrzebny/ że nie tylko Szláchćic Polski bez niego/
Skrót tekstu: KunWOb
Strona: A2
Tytuł:
Obraz szlachcica polskiego
Autor:
Wacław Kunicki
Drukarnia:
Drukarnia dziedziców Jakuba Sibeneychera
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Tematyka:
obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1615
Data wydania (nie wcześniej niż):
1615
Data wydania (nie później niż):
1615
