mówią tak plugawie?” „Jakoż, kiedy nieprawda?” „Tylko — rzecze — gwiźni. Tak wszetecznych słów słuchać nie powinien bliźni.” Wrychle potem ksiądz kazał: kiedy Pan Bóg z błota Stworzył człeka, zdrowego postawił u płota, Żeby usechł; jako się chytry szatan skradzie, Ospy, odry i różnych wrzodów weń nakładzie. A tu chłop, znający się na tej robociźnie, W ławce siedząc z drugimi, co ma pary gwiźnie. Tu ksiądz: „Cóż, czy nieprawda?” „Tylko, ojcze, rzekę, Kiedy człeka nie było, któż grodził pasiekę?” Stąd ci miejsce przypowieść staroświecka ściele: Daj
mówią tak plugawie?” „Jakoż, kiedy nieprawda?” „Tylko — rzecze — gwiźni. Tak wszetecznych słów słuchać nie powinien bliźni.” Wrychle potem ksiądz kazał: kiedy Pan Bóg z błota Stworzył człeka, zdrowego postawił u płota, Żeby usechł; jako się chytry szatan skradzie, Ospy, odry i różnych wrzodów weń nakładzie. A tu chłop, znający się na tej robociźnie, W ławce siedząc z drugimi, co ma pary gwiźnie. Tu ksiądz: „Cóż, czy nieprawda?” „Tylko, ojcze, rzekę, Kiedy człeka nie było, któż grodził pasiekę?” Stąd ci miejsce przypowieść staroświecka ściele: Daj
Skrót tekstu: PotFrasz4Kuk_I
Strona: 238
Tytuł:
Fraszki albo Sprawy, Powieści i Trefunki.
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
fraszki i epigramaty
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1669
Data wydania (nie wcześniej niż):
1669
Data wydania (nie później niż):
1669
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
Syn Konstancjusza Chlora, dla uwolnienia Imperyj od Tyranów, na Tron zaproszony Hic Helenae Natus, pulchro cognomine Mágnus. Eoas gentes rexit et Hesperias, tojest że Wschodnie i Zachodnie fundował Cesarstwo, Orła z dwiema głowami, dwoje Państwa Symbolizującego wziął sobie za Insigne. Pierwszy z Cesarzów Chrześcijanin, od Sylwestra Papieża Ochrzczony, i od wrzodów po całym ciele uzdrowiony; któremu Rzym Stolicę swoję na Apostołską Stolicę, i Pałac swój na Kościół wiecznemi czasy darował. Bałwany z Kapitolium wyrzucił,[...] Warę Świętą wszędzie kazał opowiadać, Kościoły erygować niewiernych wyganiać in Pagos alias do wsi, stąd Pagani od wsi nazwani, nie w jerzący po Chrześcijańsku. Zakończył życie swoje z
Syn Konstancyusza Chlora, dla uwolnienia Imperii od Tyranow, na Tron zaproszony Hic Helenae Natus, pulchro cognomine Mágnus. Eoas gentes rexit et Hesperias, toiest że Wschodnie y Zachodnie fundował Cesarstwo, Orła z dwiema głowami, dwoie Państwa Symbolizuiącego wzioł sobie za Insigne. Pierwszy z Cesarzow Chrześcianin, od Sylwestra Papieża Ochrzczony, y od wrzodow po całym ciele uzdrowiony; ktoremu Rzym Stolicę swoię na Apostolską Stolicę, y Pałac swoy na Kościoł wiecznemi czasy darował. Bałwany z Kapitolium wyrzucił,[...] Warę Swiętą wszędżie kazał opowiadać, Kościoły erygować niewiernych wyganiáć in Pagos alias do wsi, ztąd Pagani od wsi nazwani, nie w ierzący po Chrześciańsku. Zakończył życie swoie z
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 472
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Lat 48. mięsa nie jadła, w Męce Pańskiej zawsze z płaczem zanurzona: Pierścieniem od Chrystusa zaślubiona, bliznami obdarzona. Umarła Roku 1590. Leży w mieście Pratum w Księstwie Florenckim od Klemensa XII. beatyfikowana.
KONSTANCYJ Panny Cesarzowny 18. Lutego. Była to Córka Konstantyna wielkiego Cesarza. w Grobie Z. Agnieszki od wrzodów źleczona, leży w Rzymie u Z. Agnieszki alias w O SS. Relikwiach.
Kościele od siebie erygowanym ku czci tej Świętej Męczennicy; gdzie też żyła w Panieństwie taż sama Konstancja Z. Ambrosius.
KRYSTYNY Z. Panny meczenniczki 24 Lipca, Wiary od Anioła nauczona, Bogi złote osobliwie Apollina Bałwan skruszyła, ubogim
Lát 48. miesá nie iadłá, w Męce Páńskiey záwsze z płáczem zánurzoná: Pierścieniem od Chrystusá záślubioná, bliznámi obdárzoná. Umárłá Roku 1590. Leży w mieście Pratum w Xięstwie Florenckim od Klemensá XII. beátyfikowáná.
KONSTANCYI Pánny Cesárzowny 18. Lutego. Była to Corka Konstántyná wielkiego Cesárzá. w Grobie S. Agnieszki od wrzodow źleczona, leży w Rzymie u S. Agnieszki alias w O SS. Relikwiach.
Kościele od siebie erygowanym ku czci tey Swiętey Męczennicy; gdźie też żyłá w Pánieństwie taż sama Konstáncyá S. Ambrosius.
KRYSTYNY S. Pánny meczenniczki 24 Lipcá, Wiáry od Aniołá náuczoná, Bogi złote osobliwie Apolliná Báłwan skruszyłá, ubogim
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 170
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
Skorka żołądek utwierdza, ogrzewa, na jad leczy śmiertelny, brzemiennym matronom chęć ku jedzeniu złych rzeczy odejmuje. 2. Mięso w nich chłodne, stej racyj chłodzi żołądek, najlepiej dla pomnożenia żołądkowi trawić, na czczo go jeść. 3. Drzeń gorącość w ciele gasi, apetyt ostrzy. 4 Nasienie albo ziarka na leczenie wrzodów dobre są.
Figowe drzewo jest cudzoziemskie: lubi powietrze ciepłe; dla tego od południa i wschodu, ma być wystawione ku słońcu, nie ku pułnocy; ziemię miernie tłustą, nie suchą, dla tego owoc słodszy. Ziemię dla fig na zimę nie należy gnojem spra- O Ekonomicie, mianowice o Drzewach.
wować, lecz
Skorka żołądek utwierdza, ogrzewa, na iad leczy smiertelny, brzemiennym matronom chęć ku iedzeniu złych rzeczy odeymuie. 2. Mięso w nich chłodne, ztey racyi chłodzi żołądek, naylepiey dla pomnożenia żołądkowi trawić, na czczo go ieść. 3. Drzeń gorącość w ciele gasi, apetyt ostrzy. 4 Nasienie albo ziarka na leczenie wrzodow dobre są.
Figowe drzewo iest cudzoziemskie: lubi powietrze ciepłe; dla tego od południa y wschodu, ma bydź wystawione ku słońcu, nie ku pułnocy; ziemię miernie tłustą, nie suchą, dla tego owoc słodszy. Ziemię dla fig na zimę nie należy gnoiem spra- O Ekonomicie, mianowice o Drzewach.
wować, lecz
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 388
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
, wiele in favorem Chrześcijan wydał Edyktów pomyślnych, i potrzebnych. Liciniusza adwersarza po Maksencjuszu drugiego, raz w Pannonii, drugi raz pod Adrianopolem pokonał, Sarmatów zniósł i Gotów. Na Heretyków ostre postanowił Prawa, sam wtedy prawy Katolik, w Rzymie od Z: Sylwestra Papieża ochrzczony według Baroniusza i pospolitego zdania, i od wrzodów, czyli trądu oczy- Katalog Osób wiadomości o sobie godnych
szczony, (czemu Crytycy niedają wiary) około Roku 324 czyli też wziął Chrzest w Nikomedii od Euzebiusza Biskupa tamecznego Arianina, i to zostając in extremis życia swego (jakoż tam umarł) jako Lambeciusz probuje in Bibliotheca Caesarea i Pepebrochius Tomo 5. Actorum Sanctorum
, wiele in favorem Chrześcian wydał Edyktow pomyślnych, y potrzebnych. Lyciniusza adwersarza po Maxencyuszu drugiego, raz w Pannonii, drugi raz pod Adryanopolem pokonał, Sarmatow zniosł y Gotow. Na Heretykow ostre postanowił Prawa, sam wtedy prawy Katolik, w Rzymie od S: Sylwestra Papieża ochrzczony według Baroniusza y pospolitego zdania, y od wrzodow, czyli trądu oczy- Katalog Osob wiadomości o sobie godnych
szczony, (cżemu Crytycy niedaią wiary) około Roku 324 czyli też wziął Chrzest w Nikomedii od Euzebiusza Biskupa tamecznego Arianina, y to zostaiąc in extremis życia swego (iakoż tam umarł) iako Lambeciusz probuie in Bibliotheca Caesarea y Pepebrochius Tomo 5. Actorum Sanctorum
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 650
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
tego Helena u Eutipidesa tak mówi: przepuścił Jowisz wojnę miedzy Grekami i Ttojanami, aby uwolnił matkę powszechną ziemię od mnogiego ludu, a wsławił swego Achillesa.[...] O włoch jeden napisał Po polsku tak Skoro Natura pełność w sobie czuje Jako senesem morem się ratuje Bez wojny, bez powietrza, świat, to wielkie ciało. Od wrzodów, od maligny niszczećby musiało. Filozof jeden zważywszy, i porachowawsz, jak wiele ludzi zgubiły wojny różnych lat w historiach całego świata opisane, twierdzi: iż rachując jedno w drugie, i biorąc, na każdy rok średnią a równą liczbę, pokazuje się; iż każdego roku, gineło przez wojny po całym świecie czterdzieści
tego Helena u Eutipidesa tak mowi: przepuścił Jowisz woynę miedzy Grekami y Ttoianami, aby uwolnił matkę powszechną ziemię od mnogiego ludu, a wsławił swego Achillesa.[...] O włoch ieden napisał Po polsku tak Skoro Natura pełność w sobie czuie Jako senesem morem się ratuie Bez woyny, bez powietrza, świat, to wielkie ciało. Od wrzodow, od maligny niszczećby musiało. Filozof ieden zważywszy, y porachowawsz, iak wiele ludzi zgubiły woyny rożnych lat w historyach całego świata opisane, twierdzi: iż rachuiąc iedno w drugie, y biorąc, na każdy rok srzednią a rowną liczbę, pokazuie się; iż każdego roku, gineło przez woyny po całym świecie czterdzieści
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 230
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
Sól z czarnego Biedrzeńcu. Wrzodom złym.
Wrzody i Sadzele wszelakie otworzyste i ciało wyjadające/ wychędaża i goi Czerwiu. w ranach.
Chrobactwu i czerwiu broni się w ranach/ i w złych a zagniłych wrzodach zalągnąć. Dziwemu mięsu.
Dziwemu mięsu nie dopuszcza w nich narastać. Smród odpędza.
Smród odgania/ z zaplugawionych wrzodów/ z ran/ i z sadzeli zagniłych. Olej z czarnego Biedrzeńcu dystylowany. Żyłom piętym
Żył suchych abo piętych stargnienie/ albo przez wybicie z stawu pokurczenie. Wybycie z stawów
Także wywinieniu i wybiciu członków z swych stawów/ i klejem zaciekłym odmiękcza/ i na swe miejsce przywodzi. Rozsądek.
Mylą się którzy ten
Sol z czarnego Biedrzeńcu. Wrzodom złym.
Wrzody y Sadzele wszelákie otworzyste y ciáło wyiadáiące/ wychędaża y goi Czerwiu. w ránách.
Chrobáctwu y czerwiu broni sie w ránách/ y w złych á zágniłych wrzodách zálągnąć. Dźiwemu mięsu.
Dźiwemu mięsu nie dopuscza w nich nárastáć. Smrod odpądza.
Smrod odgánia/ z záplugáwionych wrzodow/ z ran/ y z sadzeli zágniłych. Oley z czarnego Biedrzeńcu dystyllowány. Zyłom piętym
Zył suchych ábo piętych stárgnienie/ álbo przez wybićie z stáwu pokurczenie. Wybyćie z stáwow
Tákże wywinieniu y wybiciu członkow z swych stawow/ y kliiem záćiekłym odmiękcza/ y ná swe mieysce przywodźi. Rozsądek.
Mylą sie ktorzy ten
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 80
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
pomienionych. Świnim wrzodom
Świnie wrzody abo gruczoły za uszyma rozpędza sok w uszy ciepło lejąc. (Tur.) Oczom bielmem zaszłym.
Oczom bielmem zwirzchu zaszłym/ albo łuską/ jest lekarstwem doświadczonym/ Sok na nie puszczając. Płucom.
Płuca z flegmy wychędaża/ korzeń warzony trunkiem na czczo używany. Wrzodom.
Toż Wrzodówzastarzałym które zów: Cancer Fistułom
Fistułom jest użytecznym lekarstwem/ liście obojga Dzięgielu w winie na poły z wodą warzyć/ a tą wodą je wymywać. Tak nietylko będą wychędożone/ ale i zdrowym ciałem narosłe. Poty wzbudza.
Są też oba Dziegielowie do poty wzbudzenia sposobni/ warząc/ i przy ich parze ciało grzejąc
pomienionjch. Swinim wrzodom
Swinie wrzody ábo gruczoły zá vszymá rozpądza sok w vszy ćiepło leiąc. (Tur.) Oczom bielmem zászłym.
Oczom bielmem zwirzchu zászłym/ álbo łuską/ iest lekárstwem doświadczonym/ Sok ná nie pusczáiąc. Płucom.
Płucá z flágmy wychędaża/ korzeń wárzony trunkiem ná czczo vżywány. Wrzodom.
Toż Wrzodowzástárzáłym ktore zow: Cancer Fistułom
Fistułom iest vżytecznym lekárstwem/ liśćie oboygá Dźięgielu w winie ná poły z wodą wárzyć/ á tą wodą ie wymywáć. Ták nietylko będą wychędożone/ ále y zdrowym ćiáłem nárosłe. Poty wzbudza.
Są też obá Dźiegielowie do poty wzbudzenia sposobni/ wárząc/ y przy ich párze ćiáło grzeiąc
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 92
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
boleści układa/ zwłaszcza z zimnych a flegmistych flusów pochodzące. (Tur.) Podagrze Chyragrz Ściatyce. Artetyce. Księgi Pierwsze. Krwi oziębłej w nyrkach.
Krew w przerzeczonych członkach oziębłą: Także Żyły pięte/ albo Nerwy/ i inne Żyły oziębłe rozgrzewa/ przywracając im przyrodzone ciepło/ a precz z nich oddalając boleści. Wrzodów złym.
Wrzody złe płynące goi/ Olejek z całego tego ziela wyciągniony/ tak sam jako z kamforowym olejkiem na poły zmieszany/ tym je napuszczając/ albo flajtuchy w tym maczać/ a w stare złe wrzody kłaść. Opaleniu i oparzeniu.
Ogniem opalonym.
Ukropem Ukropem oparzonym/ abo olejem wrzącym/ wodka tego ziela dystylowana
boleśći vkłáda/ zwłasczá z źimnych á flegmistych flusow pochodzące. (Tur.) Podágrze Chyrágrz Sciátyce. Artetyce. Kśięgi Pierwsze. Krwi oźiębłey w nyrkách.
Kreẃ w przerzeczonych członkách oźiębłą: Tákże Zyły pięte/ álbo Nerwy/ y ine Zyły oźiębłe rozgrzewa/ przywracáiąc im przyrodzone ciepło/ á precz z nich oddaláiąc boleśći. Wrzodow złym.
Wrzody złe płynące goi/ Oleiek z cáłego tego źiela wyćiągniony/ ták sam iáko z kámforowym oleykiem ná poły zmieszány/ tym ie nápusczáiąc/ álbo fláytuchy w tym maczáć/ á w stáre złe wrzody kłáść. Opaleniu y opárzeniu.
Ogniem opalonym.
Vkropem Vkropem oparzonym/ ábo oleiem wrzącym/ wodká tego źiela dystyllowána
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 105
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
dając go na raz po trzy krople nawięcej/ z winem/ albo z jaką inną wodką przynależącą/ z sokiem/ z pigułami/ z konfektem/ i z inymi lekarstwy pod tąż miarą. Chorobomwnętrznem zimnym. Zwierzchnim ułomnościom.
Też do zwierzchnich ułomności z inymi Olejkami/ Maściami/ Plastry/ jako do ran/ wrzodów/ sadzeli/ do razów tłuczonych/ zbitych/ może go używać bezpiecznie. 2.
Jest drugi sposób Olejku z korzenia Miarzowego wyciągania/ Biorą tegoż korzenia czasu przynależącego kopanego i ususzonego/ według upodobania. A pokrajawszy go drobno/ co namocniejszą Aquawitą trzykroć lutrowaną dobrze skropiają/ albo polewają/ i przez cały Miesiąc na takim
dáiąc go ná raz po trzy krople nawięcey/ z winem/ álbo z iáką inną wodką przynależącą/ z sokiem/ z pigułámi/ z konfektem/ y z inymi lekárstwy pod tąż miárą. Chorobomwnętrznem źimnym. Zwierzchnim vłomnośćiom.
Też do zwierzchnich vłomnośći z inymi Oleykámi/ Máśćiámi/ Plastry/ iáko do ran/ wrzodow/ sadzeli/ do rázow tłuczonych/ zbitych/ moze go vżywáć bespiecznie. 2.
Iest drugi sposob Oleyku z korzeniá Miarzowego wyćiągánia/ Biorą tegoż korzeniá czásu przynależącego kopánego y vsuszonego/ według vpodobánia. A pokráiawszy go drobno/ co namocnieyszą Aquáwitą trzykroć lutrowáną dobrze skropiáią/ álbo polewáią/ y przez cáły Mieśiąc ná tákim
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 122
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
