z nich jeden był tu postawiony, świat jego smrodem byłby zarażony; wszytkich ciał smrodu, którzy tam mieszkają, w piekle wąchają. Wiatr nie przechodzi przez pieczary one, żeby powietrze czynił przeczyszczone. Jadem śmiertelnym ludzie oddychają, on połykają. Cuchną kałuże nigdy niespuszczane; o, jako śmierdzą gnoje nieskrzybane, pędracy w wrzodach, ropy rozcieczone i zaśmierdzone! Czarci też swoich wonności dodają, gdy potępieńcom pod nos poddymają jak gorzkie fumy z piekielnej apteki z swojej paszczęki. Jako smrodliwa mgła piekielna ona. z siarki, plugastwa wszelkiego wzniecona, na ukaranie dana grzechowego smrodu brzydkiego. § III Smak i dotykanie w piekle karane
Biada obżercom, co rozkosznie
z nich jeden był tu postawiony, świat jego smrodem byłby zarażony; wszytkich ciał smrodu, którzy tam mieszkają, w piekle wąchają. Wiatr nie przechodzi przez pieczary one, żeby powietrze czynił przeczyszczone. Jadem śmiertelnym ludzie oddychają, on połykają. Cuchną kałuże nigdy niespuszczane; o, jako śmierdzą gnoje nieskrzybane, pędracy w wrzodach, ropy rozcieczone i zaśmierdzone! Czarci też swoich wonności dodają, gdy potępieńcom pod nos poddymają jak gorzkie fumy z piekielnej apteki z swojej paszczeki. Jako smrodliwa mgła piekielna ona. z siarki, plugastwa wszelkiego wzniecona, na ukaranie dana grzechowego smrodu brzydkiego. § III Smak i dotykanie w piekle karane
Biada obżercom, co rozkosznie
Skrót tekstu: BolesEcho
Strona: 70
Tytuł:
Przeraźliwe echo trąby ostatecznej
Autor:
Klemens Bolesławiusz
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
utwory synkretyczne
Gatunek:
kazania
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1670
Data wydania (nie wcześniej niż):
1670
Data wydania (nie później niż):
1670
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Jacek Sokolski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Instytut Badań Literackich PAN, Stowarzyszenie "Pro Cultura Litteraria"
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
2004
naprzykład; czyniszże człowieka dobrym? ubóstwo choroba/ czynisz człowieka złym/ czyli nie? Jeżeli tak. Toć ów Bogacz Ewangeliczny będzie u ciebie wielce dobrym człowiekem. Bo był wielce bogatym i majętnym. A przecię jako zły i bezbożny do piekła jest potępiony. Przeciwnym sposobem. Lazarz przy niezdrowiu i wrzodach swoich/ będzie złym człowiekim; bo barzo nędznym/ ubogim/ i chorym. A z tym wszystkim poniesiony na łono Abrahamowe/ i zbawiony. Gdyż tedy dobre mienie/ i tym podobne dobra/ nie czynią człowieka dobrym/ ani niedostatek i tym podobne złe/ nie czynią złym człowieka. Znakiem jawnym jest/ iż nie
náprzykłád; czyniszże człowieká dobrym? ubostwo chorobá/ czynisz człowieká złym/ czyli nie? Ieżeli ták. Toć ow Bogácz Ewángeliczny będźie u ćiebie wielce dobrym człowiekem. Bo był wielce bogátym i máiętnym. A przećię iáko zły i bezbożny do piekłá iest potępiony. Przećiwnym sposobem. Lazárz przy niezdrowiu i wrzodách swoich/ będzie złym człowiekim; bo bárzo nędznym/ ubogim/ i chorym. A z tym wszystkim ponieśiony ná łono Abráhámowe/ i zbáwiony. Gdyż tedy dobre mienie/ i tym podobne dobrá/ nie czynią człowieká dobrym/ ani niedostatek i tym podobne złe/ nie czynią złym człowieká. Znákiem iáwnym iest/ iż nie
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 26
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
we wszytkiej układa/ toż czyniąc. Rymie.
Rymę albo Sapkę odpędza/ z głowy ją wywodząc nosem abo usty. Sól z czarnego Biedrzeńcu. Wrzodom złym.
Wrzody i Sadzele wszelakie otworzyste i ciało wyjadające/ wychędaża i goi Czerwiu. w ranach.
Chrobactwu i czerwiu broni się w ranach/ i w złych a zagniłych wrzodach zalągnąć. Dziwemu mięsu.
Dziwemu mięsu nie dopuszcza w nich narastać. Smród odpędza.
Smród odgania/ z zaplugawionych wrzodów/ z ran/ i z sadzeli zagniłych. Olej z czarnego Biedrzeńcu dystylowany. Żyłom piętym
Żył suchych abo piętych stargnienie/ albo przez wybicie z stawu pokurczenie. Wybycie z stawów
Także wywinieniu i wybiciu
we wszytkiey vkłáda/ toż czyniąc. Rymie.
Rymę álbo Sápkę odpądza/ z głowy ią wywodząc nosem ábo vsty. Sol z czarnego Biedrzeńcu. Wrzodom złym.
Wrzody y Sadzele wszelákie otworzyste y ciáło wyiadáiące/ wychędaża y goi Czerwiu. w ránách.
Chrobáctwu y czerwiu broni sie w ránách/ y w złych á zágniłych wrzodách zálągnąć. Dźiwemu mięsu.
Dźiwemu mięsu nie dopuscza w nich nárastáć. Smrod odpądza.
Smrod odgánia/ z záplugáwionych wrzodow/ z ran/ y z sadzeli zágniłych. Oley z czarnego Biedrzeńcu dystyllowány. Zyłom piętym
Zył suchych ábo piętych stárgnienie/ álbo przez wybićie z stáwu pokurczenie. Wybyćie z stáwow
Tákże wywinieniu y wybiciu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 80
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Także jego nasienie. (Dios.) Moczu
Moczu ciężkiemu puszczaniu tenże trunek przystojny. Albowiem potężnie go pędzi. (Gal.) Grucząłom
Gruczoły i twardości każde każde rozpędza plastrowany. Ranom.
Rany stula/ zawiera/ i goi/ także go plastrując. (Dios.) Bolączkom
Toż też o Bolaczkach i wrzodach rozumieć. Śleziony zatkanie. Ślezienie
Nerek i Pęcherzowi.
Pęcherza zamulenie otwiera wychędaża. Kamień
Kamień krzy i moczem wywodzi/ Nasienie/ liście/ i korzeń/ bądź prochem/ bądź warzonego juchy używając. Miesiecz.
Miesięczną Paniom zatrzymaną wzbudza. Płodu rychło na świat dopomaga.
Miesięczną Paniom zatrzymaną wzbudzą. Łożysko.
Łożysko pozostałe po
Tákże ieg^o^ naśienie. (Dios.) Moczu
Moczu ćiężkiemu pusczániu tenże trunek przystoyny. Albowiem potężnie go pędźi. (Gal.) Grucząłom
Gruczoły y twárdośći káżde káżde rospądza plastrowány. Ránom.
Rány stula/ záwiera/ y goi/ tákże go plastruiąc. (Dios.) Bolączkom
Toż też o Bolaczkách y wrzodách rozumieć. Sleźiony zátkánie. Sleźienie
Nyrek y Pęchyrzowi.
Pęchyrzá zámulenie otwiera wychędaża. Kámień
Kámień krzy y moczem wywodźi/ Naśienie/ liśćie/ y korzeń/ bądź prochem/ bądź wárzonego iuchy vżywáiąc. Mieśiecz.
Mieśięczną Pániom zátrzymáną wzbudza. Płodu rychło ná świát dopomaga.
Mieśięczną Pániom zátrzymáną wzbudzą. Lożysko.
Lożysko pozostáłe po
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 100
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
kurząc nim pod nosem. Płodu
Płód martwy z żywota wywodzi. Łożysku.
Łożysko pozostałe po porodzeniu wyciąga/ w oliwie roztarty/ a w noc puszczany/ albo co nagłębiej Nozdrza tym mazać. Tenże Bolączkom
Bolączki otwiera/ na niego plastrując. Tenże Rany i wrzody zaplugawione wychędaża.
Plugawości w ranach/ albo we wrzodach wychędaża/ z Rzodkwią a z Octem przykałdany. (Constantinus.) Rany świże goi.
Bywa z Gałbanu Balsam/ albo Olejek czyniony/ od Chirurgów uczonych/ do ran/ tym sposobem: Biorą Gałbanu dwa łoty/ Amoniaku/ Bdelium, po łocie/ Mirry/ Mastyki/ Kadzidła białego kramnego/ po pół łota/
kurząc nim pod nosem. Płodu
Płod martwy z żywotá wywodźi. Lożysku.
Lożysko pozostáłe po porodzeniu wyćiąga/ w oliwie roztárty/ á w noc pusczány/ álbo co nagłębiey Nozdrzá tym mázáć. Tenże Bolączkom
Bolączki otwiera/ ná niego plastruiąc. Tenże Rany y wrzody záplugáwione wychędaża.
Plugáwośći w ránách/ álbo we wrzodách wychędaża/ z Rzodkwią á z Octem przykáłdány. (Constantinus.) Rány świże goi.
Bywa z Gałbanu Bálsam/ álbo Oleiek czyniony/ od Chirurgow vczonych/ do ran/ tym sposobem: Biorą Gałbanu dwá łoty/ Ammoniaku/ Bdelium, po łoćie/ Mirrhy/ Mástyki/ Kádźidłá białego kramnego/ po poł łotá/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 214
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
octem utrzeć/ i to na żywotek/ zwłaszcza na Pępek/ ciepło przykładać/ czyni stołeczki/ i chrobactwo morząc z nich wywodzi. (Plat:)
Z Mirrą Amoniak utarty/ a plastrem przykładany/ wrzody plugawe wychędaża i goi. (Abugieryg.) Toż też Mięsu dziwiemu.
Mięso dziwe w ranach/ albo we wrzodach trawi/ a dobrym wypełniwa. Tenże Oczom pły.
Oczy płynące wysusza/ w wodzie rozpuszczony/ a w nie puszczany. Olejek Amoniaków.
Bywa z Amoniaku Olejek dystylowany/ wielkich skutków do chorób rozmaitych. Ale wiedzieć potrzeba/ jako nietylko tego/ ale wszystkich innych/ tak z ziół/ jako z żywic/
octem vtrzeć/ y to ná żywotek/ zwłasczá ná Pępek/ ćiepło przykłádáć/ czyni stołeczki/ y chrobáctwo morząc z nich wywodźi. (Plat:)
Z Mirrhą Ammoniak vtárty/ á plastrem przykłádány/ wrzody plugáwe wychędaża y goi. (Abugierig.) Toż też Mięsu dźiwiemu.
Mięso dźiwe w ránách/ álbo we wrzodách trawi/ á dobrym wypełniwa. Tenże Oczom pły.
Oczy płynące wysusza/ w wodźie rozpusczony/ á w nie pusczány. Oleiek Ammoniakow.
Bywa z Ammoniaku Oleiek dystyllowány/ wielkich skutkow do chorob rozmáitych. Ale wiedźieć potrzebá/ iáko nietylko tego/ ále wszystkich inych/ ták z źioł/ iáko z żywic/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 222
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ a do rościerania snadna/ i powolna/ co w nawiętszych gruzełkach. (Mesua.) (Abuge.) Wydymaniu w stolcu.
Wydymaniu w stolcu jest użyteczna/ proch jej na węgle ogniste sypiąc/ a przez lijek on dym w zadek puszczać. Tenże Mięso dziwe trawi.
Mięso dziwe w ranach i we wrzodach wyjada i trawi/ bez wszelakiego kąsania i szczypania (Abugieryg, Hermita.) Złomki w ciele spaja
Kości w ciele połamane ustawia i zwiera. (Atabary.) Wrzodom wydrożonym.
Wrzody wydrożone/ mięsem zdrowym napełnia/ zasypując je nią/ albo z maścią przynależącą zmieszawszy/ w nie na flajtuchy kładąc: Też wychędaża i
/ á do rośćieránia snádna/ y powolna/ co w nawiętszych gruzełkách. (Mesua.) (Abuge.) Wydjmániu w stolcu.
Wydymániu w stolcu iest vżyteczna/ proch iej ná węgle ogniste sypiąc/ á przez liiek on dym w zádek pusczáć. Tenże Mięso dźiwe trawi.
Mięso dźiwe w ránách y we wrzodách wyiáda y trawi/ bez wszelákiego kąsánia y sczypánia (Abugierig, Hermita.) Złomki w ćiele spaia
Kośći w ćiele połamáne vstáwia y zwiera. (Atabari.) Wrzodom wydrożonym.
Wrzody wydrożone/ mięsem zdrowjm nápełnia/ zásypuiąc ie nią/ álbo z máśćią przynależącą zmieszawszy/ w nie ná fláytuchy kłádąc: Też wychędaża y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 224
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ kładąc na chore nieposłuszeństwo w poszanowaniu/ albo co takiego inego. A zatym sromotę i hańbę/ nietylko mądrym i uczonym Doktorom w naukach lekarskich/ ale i samej/ tak zacnej i użytecznej ludzkiemu narodowi/ nauce czynią/ w ohydzenie ją przywodząc. A że z tego miejsca podała się nam zmianka o Ranach/ wrzodach/ i sadzelach/ także i o własnych ich Lekarzach: Zdało mi się kilka lekarstw tu/ dla tych nieuków darmochlubnych/ przypomnieć/ żeby mieli czym się skuteczniej pochlubić/ i mizerne swoje chore ranne jakimkolwiek sposobem ratować. Rany cietym sztywym i postrzałom.
Świeżym ranom/ tak ciętym/ jako sztychowym/ niepospolity trunek: Weźmi
/ kłádąc ná chore nieposłuszeństwo w poszánowániu/ álbo co tákiego inego. A zátym sromotę y háńbę/ nietylko mądrym y vczonym Doktorom w náukách lekarskich/ ále y sámey/ ták zacney y vżyteczney ludzkiemu narodowi/ náuce czynią/ w ohydzenie ią przywodząc. A że z tego mieyscá podáłá sie nam zmianká o Ránách/ wrzodách/ y sádzelách/ tákże y o własnych ich Lekárzách: Zdáło mi sie kielká lekarstw tu/ dla tych nieukow dármochlubnych/ przypomnieć/ żeby mieli czym sie skuteczniey pochlubić/ y mizerne swoie chore ránne iákimkolwiek sposobem rátowáć. Rány ćietym sztywym y postrzałom.
Swieżym ránom/ ták ćiętym/ iáko sztychowym/ niepospolity trunek: Weźmi
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 248
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
w nich wysusza. Także Fistule.
Fistuły napuszczając je nim/ zawiera i goi swym wysuszaniem. Toku krwie wszelakiemu.
Wszelakiemu toku krwie zbytniemu/ skądkolwiek/ sok Sporyszowy barzo jest użyteczny. Tak go trunkiem używając/ jako chusteczki abo wełnę w nim maczając/ i przykładając. Przymiotom ognistym.
Przymioty ogniste w ranach/ w wrzodach/ w bolączkach wyciąga pomazując nim/ abo także chusty maczając a kładąc. Roży piekielnej.
Roży piekielnej tymże sposobem przykładany/ wielkim jest ratunkiem. Kolerze i kolerycznemu Żołądku.
Kolerę/ ziebienim swym tłumi/ gasi/ i chłodzi. Przeto żoładkom kolerycznym sok jest barzo przystojny/ pijać go. Uszom bolącym.
Uszom bolejącym
w nich wysusza. Tákże Fistule.
Fistuły nápusczáiąc ie nim/ záwiera y goi swym wysuszániem. Toku krwie wszelákiemu.
Wszelákiemu toku krwie zbytniemu/ skądkolwiek/ sok Sporyszowy bárzo iest vżyteczny. Ták go trunkiem vżywáiąc/ iáko chusteczki ábo wełnę w nim maczáiąc/ y przykłádáiąc. Przymiotom ognistym.
Przymioty ogniste w ránách/ w wrzodách/ w bolączkách wyćiąga pomázuiąc nim/ ábo tákże chusty maczáiąc á kłádąc. Roży piekielney.
Roży piekielney tymże sposobem przykłádány/ wielkim iest rátunkiem. Kolerze y kolerycznemu Zołądku.
Kolerę/ źiebienim swym tłumi/ gáśi/ y chłodźi. Przeto żoładkom kolerycznym sok iest bárzo przystoyny/ piiác go. Vszom bolącym.
Vszom boleiącym
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 323
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
: Weźmi smoły szewskiej kawalec, rozpuść nad ogniem, przydaj siarki utartej z Gryszpanu ileć się zda, włóż kawałek wosku, zrób plaster, który przykładaj.
Item w takich chorobach najpotrzebniejsze są poty, na których pobudzenie, masz sposoby w zwyż opisane, także krwi upuszczenie bywa pomocne, i lekarstwa wolno purgujące. O różnych wrzodach, Dymienicach, Bolączkach i krostach.
GDy się na którym miejscu ciała Apostema, to jest wrzód prosty zaczyna robić co poznasz po zapaleniu tejże części, na spuchnieniu, boleniu, targaniu ustawicznym, zaraz przykładać rzeczy chłodzące i odmiękczające, naprzykład: Sposoby leczenia
Weźmi Prosa, siemienia Lnianego, mąki Jęczmiennej, każdego zarówno
: Weźmi smoły szewskiey káwalec, rospuść nád ogniem, przyday śiarki utártey z Gryszpanu ileć się zda, włoż káwałek wosku, zrob plaster, ktory przykłáday.
Item w tákich chorobách naypotrzebnieysze są poty, ná ktorych pobudzenie, masz sposoby w zwyż opisane, tákże krwi upuszczenie bywa pomocne, y lekárstwá wolno purguiące. O rożnych wrzodách, Dymienicách, Bolączkách y krostách.
GDy się ná którym mieyscu ćiáłá Apostema, to iest wrzod prosty zaczyná robić co poznász po zápáleniu teyże częśći, ná zpuchnieniu, boleniu, tárgániu ustáwicznym, záraz przykłádáć rzeczy chłodzące y odmiękczáiące, naprzykłád: Sposoby leczenia
Weźmi Prosa, śiemieniá Lniánego, mąki Ięczmięnney, káżdego zárowno
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 179
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
