. Cokolwiek jest wody między Europą Ameryką, i Afryką, zowie się, morże północe: po Hiszpańsku Mar del Nort. Cokolwiek wody między Ameryką, południową Afryką i ziemią subpolarną południową, zowie się Morze Murzyńskie, albo południowe. Cokolwiek wody między Afryką, Azją, i ziemią subpolarną południową zowie się Morze Indyjskie albo wschodnie. Te same morza biorą różne nazwiska Morza Niemieckiego, Hiszpańskiego, Francuskiego, Duńskiego, Moskiewskiego etc. iż brzegi tych państw oblewają. Oprócz tych są inne międzyziemne morza, które naprzód ciasnym kanałem z Oceanu wypływają, a potym szeroko się rozlawszy różne państwa oblewają. Takie jest największe Medyterrańskie, które z Oceanu północego między Europą
. Cokolwiek iest wody między Europą Ameryką, y Afryką, zowie się, morże pułnocne: po Hiszpańsku Mar del Nort. Cokolwiek wody między Ameryką, południową Afryką y ziemią subpolarną południową, zowie się Morze Murzyńskie, álbo południowe. Cokolwiek wody między Afryką, Azyą, y ziemią subpolárną południową zowie się Morze Indyiskie álbo wschodnie. Te same morza biorą rożne nazwiská Morża Niemieckiego, Hiszpańskiego, Francuskiego, Duńskiego, Moskiewskiego etc. iż brzegi tych państw oblewaią. Oprocz tych są inne międzyziemne morża, ktore naprzod ciasnym kanałem z Oceanu wypływáią, á potym szeroko się rozlawszy rożne państwa oblewaią. Takie iest naywiększe Medyterrańskie, ktore z Oceanu pułnocnego między Europą
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: D
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. K. Morze Bałtyckie. L. Ciaśnina morska Sund. M. Odnoga Kategat. N. Morze Skagen albo Szagerrak. O. Ciasnina nazwana la Manche, albo Kanał Brytanii. P. Morze Irlandzkie. Q. Ciasnina nazwana de Gibraltar R. Odnoga Wenecka albo Morze Adriatyckie. Z. Arcypelag, albo Morze Wschodnie, albo Morze Greckie. T. Morze małej Brytanii albo Akwilańskie. U. Morze Hiszpańskie. P. Co to jest Odnoga, i co to jest Ciasnina morska, albo Przesmyk, o których dopiero namieniłeś? O. Odnoga Morska nazywa się tam, gdzie morze wchodzi jak korytem w Kraj, który go ze
. K. Morze Baltyckie. L. Ciaśnina morska Sund. M. Odnoga Kategat. N. Morze Skagen albo Szagerrak. O. Ciasnina nazwana la Manche, albo Kanał Brytannii. P. Morze Irlandzkie. Q. Ciasnina nazwana de Gibraltar R. Odnoga Wenecka albo Morze Adryatyckie. S. Arcypelag, albo Morze Wschodnie, albo Morze Greckie. T. Morze małey Brytannii albo Akwilańskie. U. Morze Hiszpańskie. P. Co to iest Odnoga, y co to iest Ciasnina morska, albo Przesmyk, o ktorych dopiero namieniłeś? O. Odnoga Morska nazywa się tam, gdzie morze wchodzi iak korytem w Kray, ktory go ze
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 26
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
nazwana ¤ Kap Matapan. P. Jakie są granice i rozciągłość Państwa w Europie Tureckiego? O. Państwo Tureckie w Europie na Wschód ma Odnogę morską. A. Zabach albo morze Azof. B. Morze czane. C. Morze dy Marmora, niegdyś Propontis albo Hellespontus zwane, i D. Arcypelag, albo Morze Wschodnie. Na Południe ma Morze E. Wśrzodziemnie. F. Morze Adriatyckie. Na Północ G. Węgry. H. Polskę i I. Rosyjskie Państwo. Długość Państwa Tureckiego w Europie, od Wschodu do Zachodu, rozciąga się blisko na sto pięć mil Niemieckich. Szerokość od Południa do Północy, od wyspu Kandyj aż ku
nazwana ¤ Kap Matapan. P. Jakie są granice y rozciągłość Państwa w Europie Tureckiego? O. Państwo Tureckie w Europie na Wschod ma Odnogę morską. A. Zabach albo morze Azof. B. Morze czane. C. Morze di Marmora, niegdyś Propontis albo Hellespontus zwane, y D. Arcypelag, albo Morze Wschodnie. Na Południe ma Morze E. Wśrzodziemnie. F. Morze Adryatyckie. Na Połnoc G. Węgry. H. Polskę y I. Rossyiskie Państwo. Długość Państwa Tureckiego w Europie, od Wschodu do Zachodu, rozciąga się blisko na sto pięć mil Niemieckich. Szerokość od Południa do Połnocy, od wyspu Kandyi aż ku
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 226
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
, bo z oczów naszych niknie. NAUKA O SFERZE.
MERYDIAN, czyli Cyrkuł Południowy jeden z większych, wyrażony literami a. c. b.d. przechodzi przez Polos świata, przerzyna Ekwatora z obu stron, zachodzi się z Zenit i Nadyr, dzieli świat na dwie części równe, jedna zowie się Hemisferium Wschodnie, druga Hemisferium Zachodnie. Dla tego zaś nazywa się Południowym Merydian, iż gdy do tej linii Słońce na południe wyguruje, wszyscy pod tą linią, od Północy do Południa, wprost mieszkający mają wraz Południe, jako z przeciwnej strony mieszkający, wszyscy tejże samej godziny mają Północ.
Ten Cyrkuł za najmniejszym stąpieniem i pomknieniem
, bo z oczow naszych niknie. NAUKA O SFERZE.
MERYDIAN, czyli Cyrkuł Południowy ieden z większych, wyrażony literami a. c. b.d. przechodzi przez Polos świata, przerzyna Ekwatora z obu stron, zachodzi się z Zenit y Nadyr, dzieli swiat na dwie części rowne, iedna zowie się Hemisferium Wschodnie, druga Hemisferium Zachodnie. Dla tego zaś nazywa się Południowym Merydian, iż gdy do tey linii Słońce na południe wyguruie, wszyscy pod tą linią, od Połnocy do Południa, wprost mieszkaiący maią wraz Południe, iako z przeciwney strony mieszkaiący, wszyscy teyże samej godziny maią Połnoc.
Ten Cyrkuł za naymnieyszym stąpieniem y pomknieniem
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 258
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
widział, niósł koń czworonogi. Ale teraz, kiedy mu okrócił swąwolą, Kiedy słuchać i musi iść za jego wolą, Chce inszą drogą nazad, jako uczynili Trzej królowie, kiedy się Heroda chronili.
LXX.
Jadąc tam, zostawuje państwo Hiszpaniej, Puszcza się do Indii po prostej liniej Tam, kędy ją podlewa wielkie wschodnie morze, Kędy dwie wiedmie były z sobą w wielkiem sporze; A potem się namyślił udać w insze pola, Nie w te, gdzie wiatry króla słuchają Eola, Chce skończyć krąg zupełny i poczęte koło Tak, jako słońce wszytek świat okrąża wkoło.
LXXI.
Kiedy beł w onej drodze nad wielkiem Kwinsajem, Poszedł między
widział, niósł koń czworonogi. Ale teraz, kiedy mu okrócił swąwolą, Kiedy słuchać i musi iść za jego wolą, Chce inszą drogą nazad, jako uczynili Trzej królowie, kiedy się Heroda chronili.
LXX.
Jadąc tam, zostawuje państwo Hiszpaniej, Puszcza się do Indyej po prostej liniej Tam, kędy ją podlewa wielkie wschodnie morze, Kędy dwie wiedmie były z sobą w wielkiem sporze; A potem się namyślił udać w insze pola, Nie w te, gdzie wiatry króla słuchają Eola, Chce skończyć krąg zupełny i poczęte koło Tak, jako słońce wszytek świat okrąża wkoło.
LXXI.
Kiedy beł w onej drodze nad wielkiem Kwinsajem, Poszedł między
Skrót tekstu: ArKochOrlCz_I
Strona: 214
Tytuł:
Orland Szalony, cz. 1
Autor:
Ludovico Ariosto
Tłumacz:
Piotr Kochanowski
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
epika
Gatunek:
poematy epickie
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1620
Data wydania (nie wcześniej niż):
1620
Data wydania (nie później niż):
1620
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Jan Czubek
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Kraków
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Akademia Umiejętności
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1905
, ogniem na Rzymie pomścili się. Drugie EVERSIVUM jest NIEZGODA, FAKCJE, NIECHĘCI, które że między Najwyższemi Judzkiemi były Biskupami, Judzkie Państwo do ruiny przyprowadziły; gdyż przez to Królów Asyryiskich, potym Rzymianów zwabili do siebie. Grecką Monarchię Wielki ufundował Aleksander, a tego wiele Sukcesorów, gdy z sobą walczyli, obalili. Wschodnie Imperium nigdyby nie było in Occasu nieszczęść, ani Tureckiemu Księżycowi nie upadło in adorationem, gdyby Panowie Greccy zostawali byli in unione, i w jednej Serc harmonii, a co większa in Unione Fidei. POLSKA nasza Korona byłaby bogata i wielkiego u Świata szacunku, gdyby jej nieschodziło na klejnocie Unionis. NIEZGODA
, ogniem na Rzymie pomścili się. Drugie EVERSIVUM iest NIEZGODA, FAKCYE, NIECHĘCI, ktore że między Naywyższemi Iudzkiemi były Biskupami, Iudzkie Panstwo do ruiny przyprowadziły; gdyż przez to Krolow Asyryiskich, potym Rzymianow zwabili do siebie. Grecką Monarchię Wielki ufundował Alexander, a tego wiele Sukcesorow, gdy z sobą walczyli, obalili. Wschodnie Imperium nigdyby nie było in Occasu nieszczęść, ani Tureckiemu Xiężycowi nie upadło in adorationem, gdyby Panowie Greccy zostawali byli in unione, y w iedney Serc harmonii, a co większa in Unione Fidei. POLSKA nasza Korona byłaby bogata y wielkiego u Swiata szacunku, gdyby iey nieschodziło na kleynocie Unionis. NIEZGODA
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 436
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Zachodnie jak od Augusta Cesarza swój wzieło początek i powstanie, tak na Augustulusie znalazło koniec i upadek; kiedy go Odaacer Król Herulów Wiktor, przymusił do złożenia Monarchii, trwającej lat 500. A tak Rzym i Włochy przez lat 300. sub potenti dominatu byli Herulów, Gotów, Longobardów. Jedyne było już czasów onych Imperium Wschodnie, a tu na Zachodzie tylko jego vestigium, kiedy przecie w Rawennie Mieście Włoskim ad repraesentandam aliqualem speciem Państwa Rzymskiego fundowany EKsARCHATUS, tojest Vicariatus Cesarza, przez lat 156 fortissimè utrzymany, potym do Rzymskich Biskupów devolutus Annô Domini 743. Inni inaczej ROZERWANIE IMPERIUM Rzymskiego opisują w następujący sposób.
ROZERWANIE albo PODZIAŁ PAŃSTWA RZYMSKIEGO albo CESARSTWA
Zachodnie iak od Augusta Cesarza swoy wzieło początek y powstanie, tak na Augustulusie znalazło koniec y upadek; kiedy go Odaacer Krol Herulow Victor, przymusił do złożenia Monarchii, trwaiącey lat 500. A tak Rzym y Włochy przez lat 300. sub potenti dominatû byli Herulow, Gotow, Longobardow. Iedyne było iuż czasow onych Imperium Wschodnie, á tu na Zachodzie tylko iego vestigium, kiedy przecie w Rawennie Mieście Włoskim ad repraesentandam aliqualem speciem Państwa Rzymskiego fundowany EXARCHATUS, toiest Vicariatus Cesarza, przez lat 156 fortissimè utrzymany, potym do Rzymskich Biskupow devolutus Annô Domini 743. Inni inaczey ROZERWANIE IMPERIUM Rzymskiego opisuią w następuiący sposob.
ROZERWANIE albo PODZIAŁ PANSTWA RZYMSKIEGO albo CESARSTWA
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 446
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
to jest Roku 1490. Vascus Gemma, czyli de Cama Luzytańczyk mając ludzi pod swoją komendą, tę Indię odkrył Europejczykom, Goę i inne Miasta wziąwszy. A przedtym Europejczykowie o tym Kraju ledwie czytali, albo słyszeli. Całego świata praecipue o Persji
Ta India totaliter wzięta od Pułnocy ma górę Taurus rozciągnioną, od Wschodu, Wschodnie morze etc. dwakroć na rok ziemia tutejsza wydaje pożytki, lwy rodzi, większe niż są Afrykańskie, zwierzęta wszystkie większe, niż są w innych Krajach. Indus rzeka sama w Azyj, a drugi Nilus rzeka w Afryce wydaje krokodyle: które się i w Nowym znajdują Świecie. Strabów Księdze 15. pisze, iż tu
to iest Roku 1490. Vascus Gemma, czyli de Cama Luzytańczyk maiąc ludzi pod swoią kommendą, tę Indię odkrył Europeyczykom, Goę y inne Miasta wziąwszy. A przedtym Europeyczykowie o tym Kraiu ledwie czytali, albo słyszeli. Całego świata praecipuè o PERSII
Ta India totaliter wzięta od Pułnocy ma gorę Taurus rozciągnioną, od Wschodu, Wschodnie morze etc. dwakroć na rok ziemia tuteysza wydaie pożytki, lwy rodzi, większe niż są Afrykáńskie, zwierzęta wszystkie większe, niż są w innych Kraiach. Indus rzeka sama w Azyi, a drugi Nilus rzeka w Afryce wydaie krokodyle: ktore się y w Nowym znayduią Swiecie. Strabow Księdze 15. pisze, iż tu
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 528
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
wyżej namienił. Rozciąga się ta Tartaria od Dunaju aż do Morza Wschodniego na mil Niemieckich 700. Szerzy się od Pułnocy, na Południe na mil takichże 6000. Kraj jest dziki, zimny, zarosły, niedostępny: Obywatele też dzicy, okrutni, nie polerowni. Od Pułnocy ma Tartaria Morze lodowate, od Wschodu morze Wschodnie, od Południa Perskie, Magolskie, Chińskie Państwa, i Morze Kaspijskie, od Zachodu Moskwę i Tartarią Mniejszą. Przedtym panował w Tartaryj Wielkiej Imperator Cham; teraz tu tylko Królikowie; całe Imperium zaś na Królestwa i Prowincje, albo na pewne Hordy albo Ordy podzielone. Po dwa kroć, po trzy kroć sto tysięcy z
wyżey námienił. Rościąga się ta Tartárya od Dunáiu aż do Morzá Wschodniego ná mil Niemieckich 700. Szerzy się od Pułnocy, ná Poludnie ná mil takichże 6000. Kráy iest dźiki, zimny, zárosły, niedostępny: Obywátele też dźicy, okrutni, nie polerowni. Od Pułnocy ma Tartárya Morze lodowáte, od Wschodu morze Wschodnie, od Południa Perskie, Magolskie, Chińskie Państwá, y Morze Kaspiyskie, od Záchodu Moskwę y Tartaryą Mnieyszą. Przedtym pánowáł w Tártaryi Wielkiey Imperátor Cham; teráz tu tylko Krolikowie; całe Imperium záś ná Krolestwá y Prowincye, álbo ná pewne Hordy albo Ordy podźielone. Po dwá kroć, po trzy kroć sto tysięcy z
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 499
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
i Fundatorem tych murów Imperator Chiński Xi, abo Ksius, albo Chius, z Królika Potentat, Chewy Familii tam panującej i Tatarów bliskich Oppressor, od których siętym murem zasłonił, Roku przed Narodzeniem Architekta Świata 115. czyli jeszcze 200. Te mówię mury Chińskiego Państwa są od Pułnocy granicą, od Wschodu i Południa zasłania Morze Wschodnie, od Zachodu India. Figura CHIN według jednych kwadratowa, według drugich Miesiąca. Długość jest na mil 300. u Kluweriusza, u świeższych Autorów na 600. mil Niemickich i na tyleż szeroka. Europejczykowie wiedzieć Poczęli o tym Kraju dopiero Roku 1220. Kiedy Paulus Venetus, Kraj tameczny Kataj, czyli Kytaj nazwany, pierwszy
y Fundátorem tych murow Imperator Chiński Xi, abo Xius, albo Chius, z Krolika Potentat, Chewy Familii tam pánuiącey y Tátarow bliskich Oppressor, od ktorych siętym murem zásłonił, Roku przed Národzeniem Architekta Swiáta 115. czyli ieszcze 200. Te mowię mury Chińskiego Państwá są od Pułnocy gránicą, od Wschodu y Południa zásłánia Morze Wschodnie, od Záchodu India. Figurá CHIN według iednych kwádratowá, według drugich Miesiąca. Długość iest ná mil 300. u Kluweryusza, u świeższych Autorow ná 600. mil Niemickich y ná tyleż szeroká. Europeyczykowie wiedźieć poczeli o tym Kráiu dopiero Roku 1220. Kiedy Paulus Venetus, Kráy tameczny Katay, czyli Kytay názwany, pierwszy
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 604
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
