osadzających na tym miejscy ziemię, gdzie pospolite zdanie kładzie słońce. I przypisujących ten obrót ziemi około słońca, które jest słońca około ziemi. Lecz ten błąd masz zbity w Informacyj Cośmograficznej w liczbie XI. Było drugie zdanie Nicety Syrakuzańskiego, Heraklidesa, którzy przywłaszczali obrót, i rewolucją codniową ziemi od zachodu ku wschodowi. Jako wspacznym obrotem od wschodu ku Zachodowi codzienną widziemy rewolucją luminarzów niebieskich. Ależ i ten fałsz temiż się refutuje racjami. Bo chyba codzienny zawrót głowy cierpiecby musiał, ktoby sądził iż mieszkańców na ziemi pod Ekwatorem codzienny obrót jest na mil 5400. Gdyż cyrkuł największy cyrkumferencyj ziemi na tyle mil wynosi. Było trzecie zdanie Marsiliusza
osadzaiących ná tym mieyscy ziemię, gdzie pospolite zdanie kładzie słońce. Y przypisuiących ten obrot ziemi około słońca, ktore iest słońca około ziemi. Lecz ten błąd masz zbity w Informacyi Cosmograficzney w liczbie XI. Było drugie zdanie Nicety Syrakuzańskiego, Heraklidesa, ktorzy przywłaszczali obrot, y rewolucyą codniową ziemi od záchodu ku wschodowi. Iáko wspacznym obrotem od wschodu ku Zachodowi codzienną widziemy rewolucyą luminarzow niebieskich. Ależ y ten fałsz temiż się refutuie racyami. Bo chybá codzienny zawrot głowy cierpiecby musiał, ktoby sądził iż mieszkańcow ná ziemi pod Ekwátorem codzienny obrot iest ná mil 5400. Gdyż cyrkuł náywiększy cyrkumferencyi ziemi ná tyle mil wynosi. Było trzecie zdanie Marsiliusza
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: A2
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
do dnia 21. Czerwca, noc coraz mniejsza. Od Czerwca zaś aż do Grudnia noc większa, dzień coraz mniejszy. Od 21. Marca aż do 21. Września dni dłuższe niż nocy; a od Września do Marca nocy dłuższe niżeli dni. Krajów zaś zasłonecznych między solstycjonalnym i polarnym cyrkułami południowemi położonych, te są wspacznym sposobem własności. Iż także ich mięszkańcy nigdy nad głową słońca niemają, i ledwie którzy inne planety. Iż wszystkie konstelacje południowe widzą, a wiele północych według proporcyj bardziej południejszych krajów widzieć niemogą. Jedno tylko mają lato około Grudnia, jednę zimę około Czerwca. Dzień od 21. Czerwca coraz większy aż do 21
do dniá 21. Czerwca, noc coraz mnieyszá. Od Czerwca zaś áż do Grudnia noc większa, dzień coráz mnieyszy. Od 21. Marcá aż do 21. Września dni dłuszsze niż nocy; á od Wrześniá do Márca nocy dłuszsze niżeli dni. Kraiow zaś zasłonecznych między solstycyonálnym y polarnym cyrkułámi południowemi położonych, te są wspacznym sposobem własności. Iż tákże ich mięszkáńcy nigdy nad głową słońca niemáią, y ledwie ktorzy inne plánety. Iż wszystkie konstellacye południowe widzą, á wiele pułnocnych według proporcyi bardziey południeyszych kráiow widzieć niemogą. Iedno tylko maią lato około Grudnia, iednę zimę około Czerwca. Dzień od 21. Czerwca coraz większy aż do 21
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: C3
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
zawsze brzaszczkiem, dla promieni słońca lubo podziemnego, oświecających Niebo i Atmosferę. Konstelacje południowe niżej ekwatora położone ledwie które widzieć mogą, wszystkie zaś nad ekwatorowe. Pod polum zaś północym mięszkającym żadne gwiazdy niewschodzą ani zachodzą, ale tylko nad choryzontem dokoła krążą. Krajów zaś subpolarnych między polarnym południowym cyrkułem i jegoż polum leżących wspacznym sposobem też są własności. Iż jedno lato około Grudnia, jednę zimę około Czerwca mają. Mięszkańcy na cyrkule polarnym w Grudniu dzień godzin 24. w Czerwcu noc także 24. godzin liczą. I im bliższe kraje polum, tym dzień jednej części roku, a noc drugiej ustawiczniejszą. Konstelacje północe ledwie które widzieć mogą,
zawsze brzaszczkiem, dla promieni słońca lubo podziemnego, oświecaiących Niebo y Atmosferę. Konstellacye południowe niżey ekwatora położone ledwie ktore widzieć mogą, wszystkie zaś nad ekwatorowe. Pod polum zaś pułnocnym mięszkaiącym żadne gwiazdy niewschodzą ani zachodzą, ále tylko nad choryzontem dokoła krążą. Kraiow zaś subpolarnych między polarnym południowym cyrkułem y iegoż polum leżących wspacznym sposobem też są włásności. Iż iedno lato około Grudniá, iednę zimę około Czerwca maią. Mięszkańcy ná cyrkule polarnym w Grudniu dzień godzin 24. w Czerwcu noc także 24. godzin liczą. Y im bliszsze kraie polum, tym dzień iedney części roku, á noc drugiey ustawicznieyszą. Konstellacye pułnocne ledwie ktore widzieć mogą,
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: C3v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
, których jedna liczy 4. Włoskie, a jedna Włoska 1000. kroków Geograficznych. Co samo, między innemi, w ten sposób determinowali. I. Dwóch miejsc pod jednym cyrkułem południowym leżących znaleźli elewacją poli taką, którejby dyferencja była najmniej gradusem jednym. II. Wyrachowali dystancją miejsca jednego od drugiego. Albo też wspacznym sposobem rachując dystancją jednego miejsca od drugiego pod jednym cyrkułem południowym położonych, to jest jednakowej długości geograficznej. Po powtórzonych tylu i od tak wielu obserwacjach, wynaleźli: iż 15. mil Niemieckich koresponduje dyferencyj jednym gradusem elewacyj poli, jednego miejsca względem drugiego. III. A że cyrkuł Geografowie dzielą na części 360. Więc cyrkumferencją
, ktorych iedna liczy 4. Włoskie, á iedna Włoska 1000. krokow Geograficznych. Co samo, między innemi, w ten sposob determinowáli. I. Dwoch mieysc pod iednym cyrkułem południowym leżących znaleźli elewacyą poli táką, ktoreyby dyfferencya byłá naymniey gradusem iednym. II. Wyrachowali dystancyą mieysca iednego od drugiego. Albo też wspacznym sposobem rachuiąc dystancyą iednego mieysca od drugiego pod iednym cyrkułem południowym położonych, to iest iednakowey długości geograficzney. Po powtorzonych tylu y od ták wielu obserwacyach, wynalezli: iż 15. mil Niemieckich korresponduie dyfferencyi iednym gradusem elewacyi poli, iednego mieysca względem drugiego. III. A że cyrkuł Geografowie dzielą ná części 360. Więc cyrkumferencyą
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: Mv
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
pierwszą kwadrę. Po kwadrze zaś, iż więcej jak połowę połsferza świetnego Księżyc obraca ku ziemi, co raz tez większą częścią oświeca ziemię. Oddaliwszy się zaś od słońca na gradusów 180, iż całym pułsferzem świetnym patrzy Księżyc na ziemię, na przeciw siebie mając słońce: więc na ten czas czyni pełnią. Po pełni zaś wspacznym sposobem co raz zbliżając się Księżyc do słońca, a pułsferzem, ciemnym nakręcając się ku ziemi, jasnym ku niebu, zaczyna co raz i światła umykać ziemi. A zbliżywszy się na gradusów 90. odległości tylko od słońca, połowę pułsferza jasnego umknąwszy oczom ludzkim, czyni ostatnią kwadrę. Na ostatek co raz bardziej umykając pułsferza
pierwszą kwadrę. Po kwadrze zaś, iż więcey iák połowę połsferza świetnego Xiężyc obraca ku ziemi, co raz tez większą częścią oświeca ziemię. Oddaliwszy się zaś od słońca ná gradusow 180, iż cáłym pułsferzem świetnym patrzy Xiężyc ná ziemię, ná przeciw siebie máiąc słońce: więc ná ten czas czyni pełnią. Po pełni zaś wspacznym sposobem co raz zbliżaiąc się Xiężyc do słońca, á pułsferzem, ciemnym nákręcaiąc się ku ziemi, iasnym ku niebu, zaczyna co raz y światłá umykáć ziemi. A zbliżywszy się ná gradusow 90. odległości tylko od słońca, połowę pułsferza iasnego umknąwszy oczom ludzkim, czyni ostatnią kwadrę. Ná ostatek co raz bardziey umykáiąc pułsferza
Skrót tekstu: BystrzInfAstron
Strona: K2v
Tytuł:
Informacja Astronomiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
nowiu ku ziemi. Trzecia prawda: iż Księżyc od nowiu ku kwadrze pierwszej zawsze rogami patrzy na wschód. Bo na ten czas słońce będąc z strony zachodniej i Księżyca pułsferze polerowne nakręcając się także ku zachodowi, a pułsferze ciemne ku wschodowi, sprawuje to: iż część oświecona Księżyca patrząca na ziemię, rogi pokazuje ku wschodowi Wspacznym sposobem Księżyc od kwadry ostatniej nowiu zawsze rogami patrzy na zachód. Bo na ten czas słońce jest z strony wschodniej, i Księżyca połsferze polerowne wykręca się także ku wschodowi, a pułsferze ciemne ku zachodowi, więc być musi iż część oświecona Księżyca patrząca na ziemie rogi pokazuje ku zachodowi.
VII. Czwarta Księżyca własność jest:
nowiu ku ziemi. Trzecia prawda: iż Xiężyc od nowiu ku kwadrze pierwszey záwsze rogámi pátrzy ná wschod. Bo ná ten czas słońce będąc z strony zachodniey y Xiężyca pułsferze polerowne nákręcaiąc się tákże ku zachodowi, á pułsferze ciemne ku wschodowi, spráwuie to: iż część oświecona Xiężyca patrząca ná ziemię, rogi pokázuie ku wschodowi Wspacznym sposobem Xiężyc od kwadry ostátniey nowiu záwsze rogami pátrzy ná zachod. Bo ná ten czas słońce iest z strony wschodniey, y Xiężyca połsferze polerowne wykręca się tákże ku wschodowi, á pułsferze ciemne ku zachodowi, więc być musi iż część oświecona Xiężyca pátrząca na ziemie rogi pokázuie ku zachodowi.
VII. Czwarta Xiężyca własność iest:
Skrót tekstu: BystrzInfAstron
Strona: K2v
Tytuł:
Informacja Astronomiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
z tegoż rogu ułóż litery w odległości przyzwoitej litery jednej od drugiej, aby zapalone łatwiej mogły być rozeznane, i cienkim drocikiem z sobą i z liniami oneż zjednocz: przydawszy nieco ciężaru do spodniej linii. Aby wyrzucone prochem w górę i zapalone sytuacją swoję, jak im należy, na powietrzu miały, a nie wspacznym sposobem. Tak ułożone litery należycie nicią pirotechniczną obwiedź której preskrypcją masz w liczbie X. Obwiedzione spiritu vini nasmarui, rozpuściwszy w nim nieco gumy Arabskiej albo Tragakanty, a potym tartym prochem natrzej. Tak wyrobione litery zwiń w trąbkę według ich długości. Osadz w racy większej wagi nad suchym prochem, podpal racę,
z tegoż rogu ułoż litery w odległości przyzwoitey litery iedney od drugiey, áby zapalone łátwiey mogły być rozeznane, y cienkim drocikiem z sobą y z liniami oneż ziednocz: przydawszy nieco ciężaru do spodniey linii. Aby wyrzucone prochem w gorę y zapalone sytuacyą swoię, iák im należy, ná powietrzu miáły, á nie wspacznym sposobem. Ták ułożone litery należycie nicią pirotechniczną obwiedź ktorey preskrypcyą masz w liczbie X. Obwiedzione spiritu vini násmarui, rozpuściwszy w nim nieco gumy Arabskiey álbo Tragakanty, á potym tártym prochem nátrzey. Ták wyrobione litery zwiń w trąbkę według ich długości. Osadz w racy większey wagi nad suchym prochem, podpal rácę,
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: Q2
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
trojnasób wszystko wrócił etc. A jakoż to być może, aby te i podobne ewenta, które były, są, i zawsze będą, wolnej Opatrzności albo sprawiedliwości Boskiej skutkiem, pod rząd planet i gwiazd podpadały? Czyliż Bóg oczekiwać powinien na rewolucje luminarzów, aby kogo ukarał albo ubłogosławił? alboli Niebo nakręcac wspacznym obrotem, aby się akomodował nieodmiennie ich influksom? J dla tegoć Arabscy, Chaldajscy, Egipscy Astronomowie, od których wszystkie reguły wzięła Astrologia wieszczbiarska, bezbożnie Boską znosili Opatrzność, wszystkie skutki nieuchronnym influksom Nieba przypisując: nie mogąc inaczej swoich utrzymać predykcyj, tylko wolną Boską znosząc dyspozycją. Ależ i Chrześcijańskich Astrologów do tych błędów
troynasob wszystko wrocił etc. A iákoż to bydź może, áby te y podobne ewenta, ktore były, są, y zawsze będą, wolney Opatrzności albo sprawiedliwości Boskiey skutkiem, pod rząd planet y gwiazd podpadáły? Czyliż Bog oczekiwáć powinien ná rewolucye luminarzow, áby kogo ukarał álbo ubłogosławił? álboli Niebo nakręcac wspacznym obrotem, áby się akkommodował nieodmiennie ich influxom? J dla tegoć Arabscy, Chaldayscy, Egypscy Astronomowie, od ktorych wszystkie reguły wzięła Astrologia wieszczbiarska, bezbożnie Boską znosili Opátrzność, wszystkie skutki nieuchronnym influxom Nieba przypisuiąc: nie mogąc inaczey swoich utrzymáć predykcyi, tylko wolną Boską znosząc dyspozycyą. Ależ y Chrześciańskich Astrologow do tych błędow
Skrót tekstu: BystrzInfZup
Strona: 2
Tytuł:
Informacja zupełniejsza
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astrologia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
północym magnesu, tym końcem obraca się ku południowi. A przeciwnym sposobem: natarty punktem polarnym południowym, obraca się ku pułnocy. Czego racja jest: iż dzielność magnesowa nadana żelaznej igiełce, od jednego końca przechodzi przez całą igiełkę aż do drugiego końca. Która dzielność że linią prostą się komunikuje igiełce. Zaczym być musi że wspacznym sposobem promień dzielności magnesowej osadzony w strzałce żelaznej, koniec jej natarty punktem południowym polarnym magnesu, obróci ku pułnocy. A natarty północym, obróci ku południowi.
7mo. Dzielność magnesu psuje Ogień i gorącość zbytnia. Więc rozpalony raz magnes choć najdzielniejszy wszelką siłę traci. Strzec się tedy trzeba aby niebył w gorącu, i
pułnocnym magnesu, tym końcem obraca się ku południowi. A przeciwnym sposobem: nátarty punktem polarnym południowym, obraca się ku pułnocy. Czego racya iest: iż dzielność magnesowa nadana żelazney igiełce, od iednego końca przechodzi przez całą igiełkę aż do drugiego końca. Ktora dzielność że linią prostą się kommunikuie igiełce. Záczym być musi że wspacznym sposobem promień dzielności magnesowey osadzony w strzałce żelazney, koniec iey nátarty punktem południowym polarnym magnesu, obroci ku pułnocy. A nátarty pułnocnym, obroci ku południowi.
7mo. Dzielność magnesu psuie Ogień y gorącość zbytnia. Więc rozpalony raz magnes choć naydzielnieyszy wszelką siłę tráci. Strzedz się tedy trzeba áby niebył w gorącu, y
Skrót tekstu: BystrzInfHydr
Strona: U4v
Tytuł:
Informacja hydrograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka, żeglarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
